Oud-hoogleraar politieke antropologie Mart Bax heeft zich schuldig gemaakt aan wetenschappelijk wangedrag. Dat concludeert een onderzoekscommissie onder leiding van UvA-hoogleraar Michiel Baud in een vandaag bekendgemaakt rapport. Arbeidsrechtelijke of juridische stappen kunnen er door de pensionering van Bax niet aan het rapport verbonden worden.
De emeritus hoogleraar van de VU blijkt onder meer grote delen van zijn veldwerk te hebben verzonnen. Ook blijkt een aanzienlijk deel van de publicaties die hij zelf zei te hebben geschreven, nergens terug te vinden. Daarnaast claimde Bax andere prestaties, zoals onderscheidingen en belangwekkende opdrachten, die niet blijken te bestaan.
Verzinsels
Bax verzon volgens het rapport ten minste 61 publicaties. Ook dichtte hij zichzelf onder andere een interview en een documentaire toe die niet bestonden. Daarnaast blijken de feiten uit Bax’ onderzoek naar zowel een klooster in Brabant als dat naar het Bosnische bedevaartsoord Medjugorje door hem zelf verzonnen te zijn. In totaal zou Bax zich vijftien jaar aan het wangedrag schuldig hebben gemaakt. Fraude kan de commissie het desalniettemin niet noemen, aangezien Bax volhoudt dat zijn informanten hem misleid hebben. Dat Bax er naar eigen zeggen vóór zijn pensionering niet meer in slaagde de fouten recht te zetten, noemt de commissie ongeloofwaardig.
De commissie naar het werk van Bax werd ingesteld naar aanleiding van beschuldigingen in de Volkskrant in april van dit jaar. Eerder onthulde ook wetenschapsjournalist Frank van Kolfschoten in zijn boek Ontspoorde wetenschap uit 2012 al dat Bax zijn veldwerk in Brabant zou hebben verzonnen.
‘Weinig doortastend’
In het vandaag gepubliceerde rapport wordt de Vrije Universiteit verweten ‘weinig doortastend’ te hebben gereageerd op de beschuldiging aan het adres van Bax. Temeer omdat al sinds 2002 geruchten over zijn werk de ronde deden. Ook na het uitkomen van het boek van Kolfschoten vorig jaar, ging de universiteit nog niet tot actie over.
In de conclusies van de commissie wordt verder het ‘wetenschappelijk sektarisme en wildgroei van autoritaire tendensen’ aan de Nederlandse universiteiten in de jaren zeventig aan de kaak gesteld. De groep rond Bax spande daarin volgens de commissie de kroon, ‘waarbinnen het voor de insiders goed en veilig toeven was, maar waar invloeden van buiten systematisch werden geweerd; en niet altijd op een aangename manier.’ Aan dit onderzoeksklimaat is volgens de commissie inmiddels een einde gemaakt.
Wel toont het rapport zich kritisch over de nadruk op het belang van publiceren en de publicatiedruk. Hierdoor kon de veel publicerende Bax zich veel macht en manoeuvreerruimte toe-eigenen. Ook pleit de commissie voor nieuwe regels over de opslag van onderzoeksgegevens.
Het volledige rapport van de commissie-Baud is hier te lezen
De emeritus hoogleraar van de VU blijkt onder meer grote delen van zijn veldwerk te hebben verzonnen. Ook blijkt een aanzienlijk deel van de publicaties die hij zelf zei te hebben geschreven, nergens terug te vinden. Daarnaast claimde Bax andere prestaties, zoals onderscheidingen en belangwekkende opdrachten, die niet blijken te bestaan.
Verzinsels
Bax verzon volgens het rapport ten minste 61 publicaties. Ook dichtte hij zichzelf onder andere een interview en een documentaire toe die niet bestonden. Daarnaast blijken de feiten uit Bax’ onderzoek naar zowel een klooster in Brabant als dat naar het Bosnische bedevaartsoord Medjugorje door hem zelf verzonnen te zijn. In totaal zou Bax zich vijftien jaar aan het wangedrag schuldig hebben gemaakt. Fraude kan de commissie het desalniettemin niet noemen, aangezien Bax volhoudt dat zijn informanten hem misleid hebben. Dat Bax er naar eigen zeggen vóór zijn pensionering niet meer in slaagde de fouten recht te zetten, noemt de commissie ongeloofwaardig.
De commissie naar het werk van Bax werd ingesteld naar aanleiding van beschuldigingen in de Volkskrant in april van dit jaar. Eerder onthulde ook wetenschapsjournalist Frank van Kolfschoten in zijn boek Ontspoorde wetenschap uit 2012 al dat Bax zijn veldwerk in Brabant zou hebben verzonnen.
‘Weinig doortastend’
In het vandaag gepubliceerde rapport wordt de Vrije Universiteit verweten ‘weinig doortastend’ te hebben gereageerd op de beschuldiging aan het adres van Bax. Temeer omdat al sinds 2002 geruchten over zijn werk de ronde deden. Ook na het uitkomen van het boek van Kolfschoten vorig jaar, ging de universiteit nog niet tot actie over.
In de conclusies van de commissie wordt verder het ‘wetenschappelijk sektarisme en wildgroei van autoritaire tendensen’ aan de Nederlandse universiteiten in de jaren zeventig aan de kaak gesteld. De groep rond Bax spande daarin volgens de commissie de kroon, ‘waarbinnen het voor de insiders goed en veilig toeven was, maar waar invloeden van buiten systematisch werden geweerd; en niet altijd op een aangename manier.’ Aan dit onderzoeksklimaat is volgens de commissie inmiddels een einde gemaakt.
Wel toont het rapport zich kritisch over de nadruk op het belang van publiceren en de publicatiedruk. Hierdoor kon de veel publicerende Bax zich veel macht en manoeuvreerruimte toe-eigenen. Ook pleit de commissie voor nieuwe regels over de opslag van onderzoeksgegevens.
Het volledige rapport van de commissie-Baud is hier te lezen
