Medisch natuurwetenschapper Barbara Stam promoveert vandaag op haar onderzoek naar het dateren van blauwe plekken. Een objectieve leeftijdsbepaling van een blauwe plek kan helpen kindermishandeling aan te tonen.
Wat is een blauwe plek precies?
‘Een blauwe plek is een onderhuidse poel bloed. Als onderhuidse bloedvaatjes openscheuren door een stoot, vloeit bloed het vetweefsel in. Het rode bloed ziet er onderhuids blauw of paars uit, net als je aderen. Wanneer het vrijgekomen bloed wordt afgebroken, verandert het eerst in een groene en daarna in een gele stof. Vandaar het spectaculaire kleurenpalet bij een blauwe plek die een paar dagen oud is.’
Waarom wilt u weten hoe oud een blauwe plek is?
‘Om kindermishandeling aan te tonen. De verdenking van kindermishandeling ontstaat door een combinatie van lichamelijk letsel, tekenen van verwaarlozing en angstig of depressief gedrag. Blauwe plekken zijn lang niet altijd een teken van mishandeling. Als een kind net leert lopen, zal het bijvoorbeeld vaak blauwe plekken hebben op de knieën of onderarmen. Maar als een kind al goed loopt, dan zijn blauwe plekken op de onderarm verdacht en kunnen ze erop duiden dat een kind zijn gezicht probeerde te beschermen. Als een huisarts mishandeling vermoedt, kan een objectieve meting van de leeftijd van een blauwe plek zo'n vermoeden hardmaken. Ook voor een eventuele rechtszaak. Als je kunt aantonen dat het kind op maandag- en woensdagochtend en op vrijdagmiddag een blauwe plek heeft opgelopen en op al die momenten bij een bepaalde verzorger was, dan heb je iets in handen.’
Hoe hebt u het model ontwikkeld?
‘Ik heb tweeënhalf jaar lang een paar middagen per week bij het letselspreekuur van de GGD gezeten. Daar komen mensen die bijvoorbeeld zijn aangereden. Die weten vaak tot op de minuut nauwkeurig wanneer de blauwe plek ontstond. Met behulp van deze gevarieerde groep mensen kon ik onderzoeken wat de invloed is van verschillende factoren, zoals de grootte van de blauwe plek, is op het verloop van de heling. Tegelijkertijd heb ik deze factoren in een 3D-model van het helingsproces verwerkt. Met dat model kan ik een blauwe plek die een dag oud is tot op een half uur nauwkeurig dateren. Maar een volgende promovendus moet het model verder verbeteren en verifiëren, voordat het in de praktijk kan worden toegepast.’
Wat is een blauwe plek precies?
‘Een blauwe plek is een onderhuidse poel bloed. Als onderhuidse bloedvaatjes openscheuren door een stoot, vloeit bloed het vetweefsel in. Het rode bloed ziet er onderhuids blauw of paars uit, net als je aderen. Wanneer het vrijgekomen bloed wordt afgebroken, verandert het eerst in een groene en daarna in een gele stof. Vandaar het spectaculaire kleurenpalet bij een blauwe plek die een paar dagen oud is.’
Waarom wilt u weten hoe oud een blauwe plek is?
‘Om kindermishandeling aan te tonen. De verdenking van kindermishandeling ontstaat door een combinatie van lichamelijk letsel, tekenen van verwaarlozing en angstig of depressief gedrag. Blauwe plekken zijn lang niet altijd een teken van mishandeling. Als een kind net leert lopen, zal het bijvoorbeeld vaak blauwe plekken hebben op de knieën of onderarmen. Maar als een kind al goed loopt, dan zijn blauwe plekken op de onderarm verdacht en kunnen ze erop duiden dat een kind zijn gezicht probeerde te beschermen. Als een huisarts mishandeling vermoedt, kan een objectieve meting van de leeftijd van een blauwe plek zo'n vermoeden hardmaken. Ook voor een eventuele rechtszaak. Als je kunt aantonen dat het kind op maandag- en woensdagochtend en op vrijdagmiddag een blauwe plek heeft opgelopen en op al die momenten bij een bepaalde verzorger was, dan heb je iets in handen.’
Hoe hebt u het model ontwikkeld?
‘Ik heb tweeënhalf jaar lang een paar middagen per week bij het letselspreekuur van de GGD gezeten. Daar komen mensen die bijvoorbeeld zijn aangereden. Die weten vaak tot op de minuut nauwkeurig wanneer de blauwe plek ontstond. Met behulp van deze gevarieerde groep mensen kon ik onderzoeken wat de invloed is van verschillende factoren, zoals de grootte van de blauwe plek, is op het verloop van de heling. Tegelijkertijd heb ik deze factoren in een 3D-model van het helingsproces verwerkt. Met dat model kan ik een blauwe plek die een dag oud is tot op een half uur nauwkeurig dateren. Maar een volgende promovendus moet het model verder verbeteren en verifiëren, voordat het in de praktijk kan worden toegepast.’
