UvA-tandarts en dermatoloog waarschuwen voor kunstnagels
Steeds meer jongeren kiezen voor kunstnagels, maar dat is niet zonder risico’s, waarschuwen tandarts Albert Feilzer en dermatoloog Thomas Rustemeyer. ‘Een allergie voor gelnagels kan betekenen dat je tandeloos door het leven moet.’
Gelnagels, acrylnagels of gellak, je nagels laten pimpen in een nagelstudio is hip. Op elke hoek in de stad vind je wel een nagelstudio en dat aantal groeit flink. ‘Kunstnagels hebben voordelen,’ zegt dermatoloog Thomas Rustemeyer bij Amsterdam UMC. ‘Ze gaan veel langer mee dan normale nagellak en het is niet heel duur. Maar weinig mensen zijn zich bewust van de risico’s.’
Niet alleen kun je allergisch worden voor de acrylaten in kunstnagels, dezelfde kunststoffen zitten namelijk ook in allerlei medische hulpmiddelen zoals gehoorapparaten, vullingen, kunstgebitten en heup- of schedelimplantaten. Patiënten die daar allergisch voor blijken, komen terecht op het allergiespreekuur bij oud-decaan en hoogleraar tandheelkunde Albert Feilzer (ACTA) of bij dermatoloog Rustemeyer (Amsterdam UMC) die de allergietesten uitvoert.
En die groep groeit. Waren er in 2020 nog 14 patiënten in het AMC waarbij acrylaatallergie door kunstnagels met grote zekerheid werd vastgesteld, in 2022 waren dat er al 35. Het vaakst wordt de allergie aangetroffen bij de nagelstylistes die dagelijks met de acrylaten werken maar ook bij de dragers van kunstnagels komt het voor. Feilzer: ‘Jaarlijks wordt minimaal één tandarts in Nederland zo allergisch door acrylaten dat hij moet stoppen met het vak.’
De klachten variëren van jeuk, bloedende kloofjes of blaasjes bij de vingers, tot eczeem en ademhalingsproblemen. In het ergste geval kunnen de klachten uit de hand lopen. Afgelopen maand meldde een vrouw zich bij de spoedtandarts omdat ze een tand verloren had. Omdat ze vijfentwintig jaar eerder klachten had gehad door nepnagels, leidde de ingreep van de tandarts tot een ontsteking en zwelling in de mondholte, waardoor de vrouw op de eerste hulp van het Amsterdam UMC terechtkwam. Feilzer: ‘Als tandarts sta je met je rug tegen de muur. Je kunt een tand wel trekken, maar geen tanden of kiezen meer vullen of kunstgebit maken. Een allergie houd je je leven lang, dat kan dus betekenen dat je uiteindelijk tandeloos door het leven moet.’
Door rubber heen
De allergie wordt vaak veroorzaakt door de hechtlak 2-hydroxyethylmethacrylaat (afgekort HEMA) die nagelstylisten onder de kunstnagels of gellak aanbrengen. Het gaat dan om de acrylaatmonomeren, de kleinere, afzonderlijke moleculen die in de vloeibare lak zitten en makkelijk door de huid heen kunnen dringen. Wanneer de nagels uitharden rijgen de monomeren zich aaneen tot lange ketens die polymeren heten. Polymeren zijn relatief veiliger, omdat ze groter zijn en minder makkelijk door de huid heen kunnen dringen.
In principe kunnen de monomeren vrijwel niet door nagel heen, maar op een aantal punten gaat het mis, vertelt Feilzer. ‘De nagelstyliste duwt eerst je nagelriemen terug waardoor de barrière tussen je nagel en huid doorbroken wordt en de monomeren makkelijker naar binnen kunnen. Om de nagels te verwijderen worden de vingertoppen in bakjes met aceton gehouden zodat de kunststof verweekt en makkelijker kan worden verwijderd. De huid van de vingertoppen worden door contact met aceton ontvet waardoor restmonomeer vrijkomt dat de ontvette huid kan binnendringen.’
Ook zijn er goedkope, do-it-yourself kitjes voor kunstnagels op de markt die met name onder tieners populair zijn. Rustemeyer: ‘Daar moet Europese regelgeving voor komen, nu staat er geen enkele waarschuwing op die kitjes dat het spul niet op je huid mag komen.’
Gedegen opleiding
Anders dan tandartsen en orthopeden die ook met acrylaten werken, zijn nagelstylisten zich vaak niet bewust van de gevaren. Zo kunnen de monomeren ook door rubberen handschoenen heen, wat vaak niet bekend is. Bovendien werken nagelstylisten op dagelijkse basis en op veel grotere oppervlakten met de kunststoffen dan tandartsen of orthopeden. Daarom pleiten Feilzer en Rustemeyer voor een gedegen opleiding voor nagelstylisten zodat elke stylist weet dat de acrylaten niet op de huid mogen komen maar alleen op de nagel. Nu worden die opleidingen vaak gegeven door de bedrijven die de acrylaten ontwikkelen.
Een verbod op kunstnagels vinden Feilzer en Rustemeyer te ver gaan. Feilzer: ‘Maar ik raad studenten af om kunstnagels te nemen: kies gewoon voor de ouderwetse nagellak, daar heb je deze problemen niet.’ De hoogleraren pleiten dus vooral voor meer bewustwording. Rustemeyer: ‘Een duurzame gelnagellak zou ik toejuichen, maar die is er nu – in tegenstelling tot wat sommige fabrikanten en beauty-sites beweren – nog niet.’
