Veldwerk in Chili #1 | Naar de noordelijke mijnstad Calama
Studenten en hoogleraren van de UvA-onderzoeksgroep Mining for the Energy Transition bezoeken deze lente de Atacama-zoutvlakte in Chili, de plek met de grootste lithiumvoorraden ter wereld. Voor Folia doen verschillende groepsleden verslag van hun reis. Deze week masterstudent Julian Rocke (24, internationale ontwikkelingsstudies). ‘Ik maak nieuwe vrienden en leer het land kennen.’
Julian: ‘Het jaar 2022 eindigde nogal hectisch voor me. Het analyseren van beleidsdocumenten, connecties leggen in Chili, en natuurlijk de praktische zaken van het organiseren van een reis naar de andere kant van de wereld. Het persoonlijke onderzoeksproject voor mijn master is kwalitatief en heeft tot doel de relatie tussen Duits klimaatbeleid en lithium governance in Chili te begrijpen. Wat is de aard van de relatie tussen de landen? Zijn er gemeenschappelijke belangen? Of zijn er andere belanghebbenden en factoren die een grotere invloed hebben op de lithium governance in Chili? Ik hoop in Chili antwoorden te vinden op deze vragen.
De energietransitie vergt grote hoeveelheden grondstoffen. Voor schone energietechnologieën zijn echter veel meer metalen en mineralen nodig dan voor het werken met fossiele brandstoffen zoals aardolie en steenkool. Omdat de vraag naar ‘schonere’ grondstoffen toeneemt, ontstaan sociale en ecologische spanningen op plaatsen waar deze grondstoffen worden gewonnen. Dat is ook zo bij lithium, een licht metaal dat wordt gebruikt voor de productie van batterijen voor elektrische voertuigen en energienetten. De vraag naar lithium zal naar verwachting de komende decennia blijven groeien.
Het onderzoeksproject Mining for the Energy Transition is interdisciplinair en kijkt naar economische, ecologische, technologische, sociale, politieke en zakelijke aspecten van het energiesysteem, de energietransitie en duurzame doelen. Het onderzoeksproject wordt gefinancierd door ENLENS (Energy transition through the lens of Sustainable Developments Goals), een van de interfacultaire onderzoeksprioriteiten van de UvA.
Bij aankomst in Santiago viel alles vrij snel op zijn plaats – afgezien van enkele taalbarrières (wie weet dat een simkaart in Chili een ‘chip’ is). Nieuwe vrienden maken, het land leren kennen, alles ging snel voorbij. Voor ik het wist zat ik in het vliegtuig van Santiago naar de noordelijke mijnstad Calama voor een excursie met SQM, een van de grootste producenten van lithiumcarbonaat ter wereld. Samen met een verslaggever uit Taiwan, een journalist uit Frankrijk en een promovendus uit Duitsland begaven we ons naar een van de gemeenschappen in de regio.
We werden hartelijk begroet door Pamela, die namens de gemeenschap haar frustratie uitte over het feit dat ze zich in de steek gelaten voelde door de Chileense regering. Veel sociale ontwikkelingsprojecten krijgen van de overheid niet de financiering die ze nodig hebben. Pamela ziet voor lithiummijnbouw slechts een kleine window of opportunity, terwijl voor landbouw geen houdbaarheidsdatum geldt. Maar de beperkte beschikbaarheid van water in de regio maakt de landbouw elke dag moeilijker. De technische en financiële steun van SQM bij het opzetten van irrigatievijvers die de alfalfaboerderijen irrigeren die op hun beurt weer het vee van de gemeenschappen voeden, is een initiatief dat laat zien hoe mijnbouw en landbouw naast elkaar kunnen bestaan.
Na dit bezoek reisden we verder naar de operationele site van SQM in de Atacama-woestijn, waar de hydrogeoloog en de manager van de fabriek uitleg gaven over het proces van lithiumwinning. Pekel – zout grondwater – wordt vanaf een diepte van meer dan 30 meter uit meer dan 380 actieve putten opgepompt naar enorme verdampingsvijvers op zonne-energie. Hier concentreert een proces van natuurlijke verdamping het mengsel tot een lithiumconcentratie van 4,5 - 6 procent is bereikt in het laatste bekken.
Op de laatste dag reisden we naar de plaatselijke hoofdstad Antofagasta, waar het raffinageproces van SQM plaatsvindt. Daarna worden het lithiumcarbonaat en -hydroxide geëxporteerd naar vooral Oost-Aziatische landen als China, Korea en Japan, waar de batterijen worden gemaakt die in onze elektrische auto’s, e-bikes en e-scooters terechtkomen.
Om de energietransitie te begrijpen en te analyseren is het cruciaal om de complexiteit van de lithiumwaardeketen en de betrokken belanghebbenden te begrijpen. Deze week had ik het geluk getuige te zijn van enkele van de allereerste stappen van deze keten. Ik ben benieuwd wat de komende weken zullen brengen.’
Lees volgende week aflevering 2 van onze serie Veldwerk in Chili.
