De zeeschildpad is terug, maar de oceaanbodem is kaalgevreten
Het gaat de laatste twintig jaar weer goed met de zeeschildpad. Zo goed zelfs, dat hij op sommige plekken zeegrasvelden overbegraasd. Daarover publiceerden wetenschappers van onder andere de UvA en de WUR in het wetenschappelijk tijdschrift Global Change Biology.
De zeeschildpad is terug van weggeweest. Dankzij de stop op de jacht en de vele schildpadopvangcentra gaat het op veel plekken weer goed met de zeeschildpad.
Zeeschildpadden zijn enorme beesten en worden ook wel de herbivoren van de oceaan genoemd. Door de toename van het aantal zeeschildpadden vreten de dieren de zeegrasvelden in de kustzones kaal. UvA-marine bioloog Arie Vonk: ‘Een beetje begrazing is goed, maar niet te veel. Het is belangrijk dat de schildpad in het systeem aanwezig is, maar als het zeegras te veel wordt kaalgevreten is het niet meer in staat zich te herstellen.’
Ecosysteemdiensten
Vonk werkte samen met een team van onderzoekers onder leiding van de Wageningen University, met collega’s uit Nederland en het Caribisch gebied. Ze deden metingen in het Caribisch gebied en sloten de zeeschildpadden ook tijdelijk uit van het zeegrasveld met kooien. Die gegevens combineerden ze met data over het wereldwijd voorkomen van zeeschildpadden.
De wetenschappers onderzochten wat de terugkeer van de schildpad doet met de ‘ecosysteemdiensten’ van de zeegrasvelden. De zeegrasvelden zorgen voor een goede waterkwaliteit, recycling van nutriënten, ze leggen koolstof vast en bieden beschutting aan jonge vis en garnalen. Ook zorgen de wortels van het zeegras voor stabilisatie van de kustzone. Een gemiddeld begraasd zeegrasveld is de beste situatie voor de ecosysteemdiensten.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Charisma
Om de zeeschildpad weer in evenwicht te brengen met zijn habitat zijn er twee zaken nodig. Ten eerste moeten er meer zeegrasvelden komen. Door de aanleg van havens, en bedrijvigheid in de kustzones zijn de zeegrasvelden al afgenomen. Die moeten beter beschermd worden. En ten tweede moet de natuurlijke vijand van de zeeschildpad, de haai, weer terugkomen.
Op het moment dat er roofdieren in het ecosysteem zijn, dan groeit niet alleen de populatie zeeschildpadden minder snel, maar passen ze ook hun graas en foerageergedrag aan, legt Vonk uit. ‘Als er geen vijand is kun je de hele dag door in het zeegrasveld liggen en blijven eten. Maar als er een predator langskomt, moet je jezelf verplaatsen en ga je naar een ander gebied. Daarmee spreid je de populatie meer en voorkom je ook overbegrazing.’
Met de haai gaat het nog een stuk slechter dan met de zeeschildpad. ‘De schildpad is een dier met een bepaald charisma, of een bepaalde aantrekkingskracht,’ zegt Vonk. ‘Dat geldt niet voor de haai.’
Terwijl de haai even belangrijk is als de schildpad voor het ecosysteem. ‘Een ecosysteem heeft zoveel verschillende interacties. Maar wat we doen, we kiezen er één soort uit die we lief, leuk en schattig vinden om te redden. Daar wordt heel veel geld in gepompt. Maar als je het beest weer terugbrengt, dan komt het in een systeem waar veel veranderd is. En gaat het zijn omgeving belasten.’
Stoppen met de vangst van de haai is de eerste oplossing, volgens Vonk. ‘Dan kunnen die populaties zich weer gaan herstellen en hoef je ze misschien niet eens actief te gaan kweken.’
