Meertalige kinderen vallen vaker buiten de boot op de kinderopvang
Kunnen meertalige peuters genoeg aansluiting vinden op de kinderopvang? Dat onderzoekt UvA-taalwetenschapper Anne-Mieke Thieme. ‘Hoe meer Nederlandse kinderen er zijn, hoe eerder meertalige kinderen buiten de boot vallen.’
Peuters van twee of drie jaar zijn net op een leeftijd dat ze samen leren spelen. Samenspelen is belangrijk voor de peuters om onderdeel te worden van de groep. Maar kunnen meertalige peuters wel genoeg aansluiting vinden, of staat de taal in de weg? Daar maken pedagogisch medewerkers op de kinderopvang zich zorgen over, vooral als de peuters nog niet goed Nederlands kunnen.
Volgens een deel van de pedagogisch medewerkers spelen peuters die de Nederlandse taal niet beheersen minder samen. En als ze samen speelen, dan is het niet altijd complex spel — verhaaltjes naspelen, rollenspel en fantasiespel — dat juist zo belangrijk is in de ontwikkeling van het kind.
Reden voor promovendus Anne-Mieke Thieme bij het Amsterdam Center for Lanquage and Communication om te onderzoeken welke rol taal speelt in de sociale positie van meertalige peuters op de kinderopvang. Na een serie interviews met pedagogisch medewerkers van opvangcentra gaat Thieme nu zelf langs bij verschillende opvanglocaties in grotere steden in Nederland.
In een app houdt ze bij hoe de kinderen zich over de zaal verdelen en ze maakt video-opnames. ‘Ik kijk welke kinderen met elkaar spelen en welke kinderen erbuiten vallen. Hoe complex is het spel? Wat voor taal gebruiken ze en is het non-verbaal of verbaal?’
Poolse liedjes
Op sommige locaties speelt taal belangrijkere rol dan op andere locaties, ziet Thieme. Ook blijkt uit eerder onderzoek dat hoe meer meertalige kinderen er zijn, hoe makkelijker het is voor andere meertalige kinderen om zich te herkennen en aansluiting te vinden. Andersom bekeken, hoe meer Nederlandse kinderen er zijn, hoe eerder meertalige kinderen buiten de boot vallen. En dan verschilt ook het beleid nog per opvanglocatie. ‘Er zijn locaties waar medewerkers zelf af en toe een liedje opzetten in het Turks of Pools, of een andere taal praten.’
Dat laatste zou bij kunnen dragen aan het betrekken van meertalige kinderen bij de groep. ‘Medewerkers willen soms dat de kinderen alleen Nederlands spreken, maar dat is niet altijd in het belang van het kind. Een peuter zou bijvoorbeeld een complexer spel zoals rollenspel wel in zijn eigen taal kunnen doen.’
Bij de hand
Het belangrijkste volgens Thieme is dat de kinderopvang zich inclusief en verwelkomend opstelt. ‘Je moet kinderen aan de hand nemen, laten zien hoe dingen werken. Ook kun je als medewerker tellen met kinderen in allerlei talen. Dan wordt het meer gezien als iets cools, dan alleen een barrière. Of je zou als medewerker kunnen uitleggen aan andere kinderen dat een kind geen Nederlands spreekt, maar dat dat niet betekent dat hij niet samen wil spelen.’
Thieme zal in haar onderzoek niet met zekerheid kunnen zeggen of taal nu de oorzaak is van peuters die buiten de groep vallen. ‘Ik kan wel een verband aantonen, maar niet zeggen dat dat de oorzaak is. Dat zal een langlopend vervolgonderzoek moeten uitwijzen.’
