Van Japanse of Nederlandse afkomst? Je lach kan je verraden
Op basis van iemands lach kunnen we herkennen of iemand Japans of Nederlands is, ontdekten onderzoekers van de UvA. Bovendien ervaren Nederlanders het lachen van landgenoten positiever, terwijl dat verschil er niet was bij Japanners.
De twee landen zijn opzettelijk gekozen omdat ze cultureel zo verschillend zijn. ‘Nederland is een vrij individualistisch land, dus we wilden graag een oosters, collectivistisch land daar tegenover zetten om de verschillen te onderzoeken’, legt promovendus sociale psychologie Roza Kamiloglu uit, die in deze studie samenwerkte met psycholoog Akihiro Tanaka uit Japan.
In het onderzoek werd niet alleen gekeken naar of iemands gelach zijn culturele afkomst kan verraden, maar ook hoe positief het gelach werd ervaren door de luisteraar. Een opvallende uitkomst is dat Nederlanders het gelach van landgenoten positiever inschalen dan het gelach van Japanners. Andersom is dit niet het geval.
De onderzoekers hebben verschillende geluidsfragmenten online gezet met daarop lachende Japanners en Nederlanders. Roza Kamiloglu nodigt iedere geïnteresseerde uit om de fragmenten te beluisteren. Kunt u herkennen of iemand Japans of Nederlands is? En op welke manier denkt u de verschillen te horen? Klik hier.
Het is een beetje gissen hoe dat komt, aldus Kamiloglu. ‘We weten uit eerder onderzoek dat Westerse, individualistische landen een positiviteitsbias hebben. Oftewel, dat ze positiever reageren op uitingen uit hun eigen culturele groep. Landen waar collectiviteit hoog in het vaandel staat, zoals Japan, hebben die bias niet.
Hoe kan een lach zo verschillen? En hoe herkennen de mensen deze verschillen als van hun eigen cultuur? Kamiloglu wijst erop dat in deze studie de perceptie van het lachen is onderzocht, niet de akoestiek van het lachen. 'Mijn hypothese is dat er bijvoorbeeld veel verschil zit in of mensen al dan niet hun stem gebruiken bij het lachen en dat hier informatie uit kan worden gehaald. Maar nogmaals, dat hebben we niet onderzocht.’
Wel weten we dat lachen een belangrijk onderdeel is van hoe mensen communiceren. Het wordt vaak ingezet als beloning, of om een gevoel van verbondenheid te creëren. Zo worden de sociale banden tussen mensen versterkt. ‘Ons onderzoek richt zich op groepen mensen, en niet zozeer op het individu’, zegt Kamiloglu. ‘De resultaten tonen aan dat we ook gebruikmaken van non-verbale signalen die de groepsidentiteit bepalen. Die signalen gebruiken we om te communiceren, naast het gebruik van taal uiteraard.’
Het onderzoek maakt onderscheid tussen vrijwillig en spontaan gelach. Wie spontaan lacht, doet dat op natuurlijke wijze en ongecontroleerd. Het ligt dichtbij klanken die andere primaten ook maken. Vrijwillig lachen daarentegen, wordt ons aangeleerd door de maatschappij. Dat betekent dat het per cultuur nogal kan verschillen. ‘We dachten daarom dat mensen makkelijker personen uit hun eigen cultuur zouden herkennen die vrijwillig lachen’, zegt Kamiloglu, ‘maar dat bleek niet het geval: de proefpersonen bleken in staat om in zowel vrijwillig als spontaan gelach hun eigen culturele groep te herkennen. Misschien zijn de verschillen tussen individuen dan toch te groot, al weten we dat niet zeker.’
