Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Martijn Gijsbertsen
wetenschap

Hersenletsel door corona: ‘We weten niet of dit bij alle patiënten voorkomt’

Marleen Hoebe,
18 januari 2021 - 08:28

Wetenschappers van onder meer het Amsterdam UMC denken dat covid-19 ook de hersenen kan beschadigen. Daarom doen ze nu onderzoek naar tweehonderd patiënten die zes tot negen maanden geleden met corona in het ziekenhuis hebben gelegen. ‘Pathologen zien al schade in de hersenen van overleden coronapatiënten. We weten niet of dit bij overlevers ook speelt en hoe vaak het voorkomt.’

Vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenverlies; het zijn een aantal klachten die veel genezen coronapatiënten nog maandenlang ervaren. ‘Dat kan wijzen op hersenschade,’ aldus Janneke Horn van het Amsterdam UMC. Ze is net benoemd als de eerste hoogleraar neuro-intensive care geneeskunde. Haar expertise als neuroloog-intensivist gebruikt ze onder andere voor een onderzoek naar hersenletsel bij mensen die met een covid-19-infectie in het ziekenhuis hebben gelegen. Dat doet ze samen met collega’s van Maastricht University en UMC Utrecht.

 

‘Uit gegevens van de eerste golf – en nu ook al van de tweede golf – valt op te maken dat er op veel meer plekken dan alleen in de longen wat aan de hand is,’ vertelt ze. ‘Zo hebben pathologen de hersenen van een aantal overleden covidpatiënten onderzocht. Overal in die hersenen waren wel wat beschadigingen te zien. We weten alleen niet of dit bij overlevers ook speelt en hoe vaak het voorkomt.’

‘Het is mogelijk dat bij coronapatiënten een bloedstolsel in de vaten naar de hersenen terechtkomt’

MRI-scans bij genezen coronapatiënten

Horn bekijkt daarom met andere wetenschappers of MRI-scans van de hersenen van genezen patiënten afwijkingen vertonen. Dit doen ze bij tweehonderd mensen die zes tot negen maanden geleden met corona in het ziekenhuis hebben gelegen.

 

‘Mensen die met het covidvirus op de spoedeisende hulp binnenkomen hebben een enorm zuurstoftekort omdat de longen niet goed functioneren. Dat heeft invloed, en kan voor beschadigingen in de hersenen zorgen. Afwijkingen in de hersenen zien we wel vaker bij mensen die op de intensive care belanden. Maar nu zijn we op zoek naar kleine bloedingen en naar kleine herseninfarctjes.’

 

‘Het is bijvoorbeeld al bekend dat er bij coronapatiënten stolselvorming in de bloedvaten voorkomt. Ze kunnen daardoor een trombosebeen of longembolieEen trombosebeen ontstaat door een bloedstolsel in de bloedvaten van de benen en een longembolie door een stolsel in de longen. krijgen, maar eveneens is het mogelijk dat een bloedstolsel in de vaten naar de hersenen terechtkomt. Bloedstolling behandelen we daarom met bloedverdunners, met alle risico’s van dien.’ Die behandeling met bloedverdunners kan bloedingen veroorzaken.

‘We verwachten over het algemeen dat patiënten van bijkomende klachten herstellen, maar bij hersenschade kunnen die chronisch zijn’

Neurocognitieve testen

Ook voeren de wetenschappers allerlei neurocognitieve testen uit, om onder andere concentratie en geheugen te bestuderen. En de ex-coronapatiënten vullen vragenlijsten in over vermoeidheid en hoe ze hun leven nu verder ervaren. ‘Dat laatste vragen we ook aan hun naasten,’ zegt Horn. ‘Patiënten hebben zelf toch meestal een iets andere inschatting. Partners kunnen meer vertellen. Daarnaast heeft het ook een enorme impact op de directe omgeving, als iemand zo ziek is. We nemen dat allemaal mee in ons onderzoek.’

 

Horn kan nog niets vertellen over de resultaten, maar verwacht eigenlijk dat het aantal patiënten met hersenschade best laag is. ‘Daartegenover zijn er denk ik wel veel mensen die klachten ervaren die bij hersenletsel passen, maar waarbij we geen schade zien. We willen door dit onderzoek achterhalen wat precies de karakteristieken van de problemen zijn en uiteindelijk kunnen voorkomen dat coronapatiënten hersenletsel oplopen.’


‘Het lichaam reageert zo heftig op corona-infectie, dat het niet alleen maar om die infectie gaat maar er nog problemen bijkomen. We verwachten over het algemeen dat patiënten van die bijkomende klachten herstellen, maar bij hersenschade kunnen die chronisch zijn.’