Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Austin Kehmeier (Unsplash)
wetenschap

UvA-onderzoek: ‘De mens is van nature goed, ook tijdens de coronacrisis’

Irene Schoenmacker,
31 maart 2020 - 09:07

Het coronavirus zorgt voor flink wat stress en druk. Maar zelfs onder die omstandigheden blijkt nog steeds het goede in mensen naar boven te komen, blijkt uit onderzoek van UvA-wetenschappers. ‘Van nature is de mens goed.’   

Ine van der Cruyssen (promovendus klinische psychologie) herhaalde samen met andere onderzoekers een beroemd dobbelexperiment uit 2012. Daarin werd getest of mensen onder druk gaan liegen ten faveure van zichzelf. 

 

De proefpersonen dobbelden en noemden een score die alleen zijzelf konden zien. Hoe hoger de score, hoe meer geld ze verdienden. Tijdens het experiment werd de tijdsdruk opgevoerd. Destijds was de conclusie dat de deelnemers inderdaad hogere scores vermelden onder tijdsdruk. Oftewel, zeiden de onderzoekers, wij mensen zijn zelfzuchtig en bedriegen zodra we uit instinct gaan handelen. De replicatiestudie van de UvA komt tot een andere, positievere uitkomst: ook onder druk blijken mensen onbaatzuchtig.

Foto: Ine van der Cruyssen

De meeste mensen deugen dus. Ook nu, in de coronacrisis?

‘Uit ons onderzoek blijkt dat mensen ook onder druk deugen. Dat is zeker een relevante uitkomst in deze tijden van corona. Dat zie je nu ook wel, er is veel solidariteit: mensen die mondkapjes maken of voor andere mensen boodschappen gaan doen. Ik denk dat eerlijkheid dus eerder regel dan de uitzondering is, ook op basis van onze uitkomsten. De menselijke natuur deugt over het algemeen, ook nu er beelden opduiken van hamsterende mensen.’

 

Waarom besloten jullie dit onderzoek over te doen?

‘In de psychologie hebben we momenteel een replicatiecrisis: bij het overdoen van veel studies bleken ze een veel kleiner, of zelfs geen effect te hebben. We vonden dit een hele belangrijke studie, want het zegt iets over de menselijke natuur, of we wel of niet eerlijk zijn. Bovendien gebruikten de wetenschappers in 2012 verouderde technieken, die tegenwoordig worden afgeraden. Dat we tot een hele andere conclusie kwamen is een nadeel voor de wetenschap, maar positief voor de mens.’

‘Ik denk dat over het algemeen gewoon de meeste mensen deugen, en dat dit al in de hele geschiedenis het geval was’

Het originele onderzoek werd in Israël uitgevoerd. Maken deze culturele verschillen nog uit op het gebied van eerlijkheid? Ik las in jullie onderzoek dat bijvoorbeeld corruptie in een land van invloed kan zijn op valspelen.

‘We dachten van te voren juist dat de uitkomst hetzelfde zou zijn, maar dat was niet zo. Inderdaad zouden culturele verschillen een verklaring kunnen zijn. We voerden het onderzoek immers opnieuw uit in een ander land en ook nog eens acht jaar later. Maar dat weten we niet concreet. Om dat probleem enigszins op te lossen hebben we de studie meerdere keren overgedaan, en daar kwamen steeds exact dezelfde resultaten uit.’

 

De uitkomst van het onderzoek ligt nogal in de lijn van het boek van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen. Vaak wordt er ook vervelend gesproken over ‘gutmenschen’. Mag deugen weer?

‘Ik denk dat over het algemeen gewoon de meeste mensen deugen, en dat dit al in de hele geschiedenis het geval was. Het is dus niet iets van de laatste tijd. Wij kunnen nu ook bevestigen dat de mens van nature goed is met ons onderzoek: het is dus geen trend, maar eerlijkheid zat altijd al in de mens.’