Honderd studenten concluderen: baby’s lachen als chimpansees
Dat mensen en chimpansees veel gemeen hebben is al lange tijd bekend, maar dat baby’s hetzelfde lachen als chimpansees is iets nieuws. UvA’er Disa Sauter ontdekte dit samen met haar collega’s. ‘Deze bevinding wijst erop dat lachen een diepe evolutionaire oorsprong heeft.’
Eigenlijk kwam sociaal psycholoog Disa Sauter door een toevallige observatie van een vriend van haar collega bij chimpansees en baby’s terecht. ‘Ik ben zelf geïnteresseerd in de expressie van emoties en bekijk hoe mensen en andere soorten hierin op elkaar lijken. Een vriend van mijn collega Mariska Kret vertelde dat haar baby als een chimpansee lacht. Dat leek mij geen gek idee.’
.jpg)
Video’s van YouTube
Sauter stelde samen met Kret (Universiteit Leiden) een hypothese op en begon met het eerste onderzoek. ‘We verzamelden babygelach van online video’s. Veel ouders zetten hun baby’s op YouTube, met best veel informatie, bijvoorbeeld over de leeftijd van de baby. We zochten video’s uit waarin de lach goed te horen was en geen verdere herrie op de achtergrond aanwezig was.’
Leidse studenten kregen het gelach van de baby’s te horen. ‘Ze kregen alleen audio te horen, want we wilden niet dat de studenten ook zagen hoe oud de baby was,’ legt Sauter uit. ‘Het beoordelen van een babylach is best wel moeilijk. Je kunt heel lastig horen hoe oud een baby precies is. Daarnaast is het niet zo makkelijk om te bepalen hoe vaak een baby lacht bij het inademen of het uitademen.’
Baby’s lachen net zoals chimpansees
In eerder onderzoek werd de lach van volwassenen en chimpansees vergeleken. Hieruit bleek dat volwassenen vooral lachen tijdens het uitademen en dat chimpansees lachen tijdens het inademen en het uitademen. ‘Voordat de studenten naar het babygelach gingen luisteren, leerden ze eerst hoe een lach klinkt tijdens een inademing en uitademing,’ vertelt Sauter. ‘De 102 studenten die luisterden trokken uiteindelijk overeenstemmende conclusies. Zo ontdekten we dat baby’s lachen wanneer ze inademen en uitademen, net zoals chimpansees. Deze bevinding wijst erop dat lachen een diepe evolutionaire oorsprong heeft. Lachen is oud gedrag.’
De studenten die het gelach van de baby’s aanhoorden zijn alleen geen experts. ‘Daarom willen we in een tweede studie fonetici laten luisteren naar dezelfde audio,’ zegt Sauter. ‘Maar het is best wel moeilijk om die te vinden, dus dit gaat allemaal wat trager. Ik weet niet zeker of ze hetzelfde gaan vinden, maar de kans is wel groot.’
Gorilla kietelen
Volgens dit onderzoek lijkt de lach van een mens dus te veranderen tijdens de ontwikkeling. Sauter: ‘In onze eerste jaren leren we praten en dit gebeurt ook bij het uitademen. We denken dat dit gerelateerd is aan het lachen dat we nu gevonden hebben. Ik verwacht niet dat de lach van chimpansees ook verandert naarmate ze ouder worden.’ Chimpansees kunnen namelijk niet hun lach op verschillende manieren aanpassen zoals mensen dat kunnen. ‘Ze kunnen bijvoorbeeld niet nep lachen.’
Er wordt al langere tijd onderzoek gedaan naar de lach van dieren. ‘Darwin zei al dat mensen en andere soorten best wel wat overeenkomsten vertonen in hun emotionele expressies. Hij zag al parallellen. Verder heeft de Engelse wetenschapper Marina Davila-Ross onderzoek gedaan naar het kietelen van dieren. Hierbij werd bijvoorbeeld zo’n grote gorilla gekieteld.’ In onderstaande video kun je zien en horen dat een gorilla ook begint te ‘lachen’ zodra je hem kietelt.
