‘Onze darmbehandeling bij suikerziekte kan een grote doorbraak zijn’
Vandaag is het Wereld Diabetes Dag. Eén op de veertien Nederlanders heeft diabetes type 1 of 2. Een groot deel moet meerdere keren per dag insuline spuiten. UvA-onderzoekers hebben hier iets op gevonden: het wegbranden van slijmvlies in de darmen. ‘Tot nu toe blijkt dat de suikerspiegel hierdoor genoeg daalt waardoor patiënten met diabetes type 2 een behandeling met insuline kunnen uitstellen.’
In Nederland zijn er ruim 1,2 miljoen mensen die diabetes hebben. Daarnaast heeft nog een groot aantal Nederlanders diabetes zonder dat te weten. Van al die mensen met diabetes, hebben negen op de tien mensen diabetes type 2. ‘Dit komt onder andere doordat mensen steeds meer overgewicht krijgen door een Westerse leefstijl,’ legt promovendus Annieke van Baar van het Amsterdam UMC uit. Van Baar doet nu vier jaar onderzoek naar diabetes type 2. Ze onderzoekt het effect van darmbehandelingen op deze ziekte.
Bij diabetes type 2 is het lichaam ongevoelig geworden voor eigen insuline, een hormoon dat ervoor zorgt dat de hoeveelheid suiker in het bloed kleiner wordt. Hierdoor blijft er te veel suiker in het lichaam aanwezig en kunnen verschillende dingen beschadigen, zoals je hart- en bloedvaten, nieren en ogen.
Diabetes type 2-patiënten moeten hun leefstijl veranderen, bijvoorbeeld meer bewegen en gezonder eten, maar vaak ook medicijnen slikken of insuline spuiten. ‘Zeventig procent van de patiënten gebruikt tabletten om het suikergehalte in het lichaam weer op een normaal niveau te krijgen,’ vertelt Van Baar. ‘Tien tot twintig procent moet insuline spuiten en dit meerdere keren op een dag. Dat is frustrerend voor ze. Mensen zien hier tegenop.’
Darmbehandeling voor diabetes type 2
Maar patiënten kunnen die insulinespuiten straks misschien wel achterwege laten. Van Baar heeft namelijk een darmbehandeling gevonden waarbij behandeling met insuline nog niet nodig is, in ieder geval nog niet in het eerste jaar na de behandeling. Van Baar: ‘Tijdens zo’n behandeling branden we het slijmvlies aan de binnenkant van de twaalfvingerige darmDe twaalfvingerige darm is het eerste deel van de dunne darm. weg. We weten nog niet hoe lang de behandeling zal werken, maar tot nu toe blijkt dat de suikerspiegel genoeg daalt waardoor patiënten geen insuline hoeven te spuiten. Ze moeten alleen nog medicijnen slikken.’
Nadat het slijmvlies is weggebrand, groeit er weer snel nieuw slijmvlies terug. ‘Het is net zoals een wondje in de binnenkant van je wang; het herstelt heel snel, in een tot twee weken,’ zegt Van Baar. Dit nieuwe slijmvlies ziet er anders uit dan het slijmvlies dat de patiënten voor de ingreep hadden. ‘Als je het slijmvlies van de dunne darm van diabetespatiënten onder de microscoop bekijkt en vergelijkt met mensen zonder diabetes, zie je dat dit verschilt.’ Het nieuwe slijmvlies zorgt er waarschijnlijk voor dat het lichaam weer beter reageert op een overmaat suiker in het lichaam.
Ontdekking via patiënten met maagomleiding
Van Baar en collega's hebben deze darmbehandeling ontdekt via patiënten die een maagomleiding kregen omdat ze moesten afvallen. ‘Mensen met obesitas hebben vaak diabetes type 2 en dit verdwijnt meestal al één of twee dagen na een maagomleiding,’ vertelt Van Baar. ‘In die twee dagen zijn ze nog helemaal niet zo veel afgevallen, dus door het afvallen kan dit niet komen.’ Bij een maagomleiding wordt het spijsverteringskanaal zo omgeleid dat de twaalfvingerige darm wordt ‘uitgeschakeld’. Hier gaat dan geen voedsel meer doorheen. Bij het wegbranden van het slijmvlies wordt de twaalfvingerige darm ook uitgeschakeld. Het slijmvlies wordt dan even met rust gelaten voordat er gezonde cellen teruggroeien die wel goed reageren op een verhoogde suikerspiegel.
Volgens Van Baar is het wegbranden van het slijmvlies niet pijnlijk voor de patiënt. ‘Het wegbranden wordt onder een lichte narcose gedaan. Zodra patiënten wakker worden hebben ze wat last van hun keel, omdat er een endoscoopMet een endoscoop kan een arts het maag-darmkanaal bekijken. en een katheter doorheen zijn gegaan, maar de meesten hebben niet eens paracetamol nodig na de behandeling.’
Vervolgonderzoek
‘De behandeling duurt drie kwartier. Het is heel bijzonder dat zoiets kleins als deze darmbehandeling zo’n goed effect heeft. Wel heb je gespecialiseerde endoscopisten voor deze behandeling nodig, hier in Nederland hebben we op dit moment bijvoorbeeld maar één endoscopist die dit kan.’
Over een halfjaar zijn de resultaten van het onderzoek naar de darmbehandeling in vergelijking met een placebo-behandeling bekend. ‘Het zou zomaar een grote doorbraak kunnen zijn,’ aldus Van Baar.
