Muzieklessen op de basisschool leiden tot betere cognitieve vaardigheden
Er bestaat een causaal verband tussen muziekles en cognitieve vaardigheden bij kinderen. Dat schrijven UvA-hoogleraar Henkjan Honing, zijn VU-collega Erik Scherder en diens promovendus Artur Jaschke in een open access gepubliceerd paper. ‘We zien dat de cognitieve vaardigheden van kinderen verbeteren na enkele jaren muziekles op de basisschool.’
Aan het onderzoek, dat deel uitmaakt van het promotieonderzoek van Artur Jaschke van de VU, deden 147 leerlingen van zes basisscholen mee. ‘Deze scholen werden willekeurig geselecteerd uit een grote database van basisscholen,’ vertelt hoogleraar muziekwetenschap Henkjan Honing. ‘Alle scholen wilden graag meewerken en hadden nog geen kunstonderwijs in het reguliere curriculum.’
Niet alle basisscholen kregen tijdens het onderzoek muziekles aangeboden. ‘Het expertisecentrum voor cultuuronderwijs in Amsterdam, Mocca, verdeelde buiten het zicht van de onderzoekers scholen in drie groepen: muziek, beeldende kunst of geen aanvullend kunstonderwijs,’ legt Honing uit. ‘De leerlingen van de scholen in de muziekgroep kregen tweeënhalf jaar lang tijdens schooltijd een tot twee uur muziekles per week. Dat bestond voornamelijk uit samen muziek maken, zingen en diverse soorten improvisatie.’
Cognitieve testjes
Tijdens die tweeënhalf jaar moesten de kinderen van alle scholen om de zes maanden neuropsychologische testen maken. ‘Alle testen werden afgenomen met een tablet en gaven een indruk van de verbale intelligentie van de leerlingen, het niveau van planning, inhibitie en het korte termijn- en werkgeheugen,’ zegt Honing. ‘Daarnaast werden de resultaten van de nationale Cito-toets gebruikt.’
Voor verbale intelligentie moesten ze een aantal IQ-testen afleggen. Hierbij gaat het om taalgevoeligheid, woordenschat en hoe snel iemand denkt. Planning werd getest met een puzzel die ze zo snel mogelijk en met zo weinig mogelijk pogingen moesten oplossen. Om de inhibitieInhibitie is de vaardigheid om je gedrag te remmen, bijvoorbeeld door eerst ergens over na te denken voor het daadwerkelijk te doen. te testen, werd er gekeken of ze in staat waren om plotseling een beweging te onderdrukken. Voor het korte termijn- en werkgeheugen moesten ze een aantal geheugentaken uitvoeren om te kijken hoe goed ze waren in het onthouden van de locaties van verschillende stippen.
Muziekles verbetert cognitie
De kinderen van de verschillende basisscholen werden onderling met elkaar vergeleken. Honing: ‘Bij de leerlingen die muzieklessen kregen, waren verbeteringen te zien op het gebied van planning, inhibitie en verbale intelligentie die niet aanwezig waren bij de leerlingen die beeldende kunst of geen kunstonderwijs op school kregen.’
‘De basisscholen zijn allemaal willekeurig over de drie groepen verdeeld en daarom kun je sterke conclusies trekken,’ vindt Honing. ‘Dit maakt dat we de claim kunnen maken dat muzieklessen niet slechts gecorreleerd zijn met het verbeteren van cognitieve vaardigheden, maar dat er een oorzakelijk verband is. We weten alleen nog niet of het effect van muzieklessen op de lange termijn aanhoudt, na tweeënhalf jaar.’
In mei verschijnen twee boeken van Henkjan Honing: het Nederlandse boek Aap slaat maat over zijn zoektocht naar de oorsprong van muzikaliteit en het Engelse boek The origins of musicality dat een overzicht geeft van wat we weten van onze capaciteit voor muziek. Het paper is hier te lezen.
