Volgens deze wiskundige moet de statistiekmethodiek op de schop
Wiskundepromovendus Alexander Ly (34) deed ruim vier jaar onderzoek naar een nieuwe statistiekmethode voor empirische studies: de Bayesiaanse statistiek. Volgens hem schiet de ‘oude methode’ tekort. ‘We moeten het binaire denken gaan loslaten.’
Waar gaat uw onderzoek over?
‘Ik heb onderzoek gedaan naar een nieuwe methode om statistisch te testen: de Bayesiaanse methode. Vooralsnog gebruiken veel onderzoekers in empirisch onderzoek een standaardmethode, bedacht in de jaren twintig, om aan te tonen of iets effect heeft. Als je bijvoorbeeld wil onderzoeken of een medicijn werkt, zijn de resultaten van deze “oude” methode binair: ze zijn significant of niet, dus we stellen dat het medicijn effect heeft, of niet.’
Wat is er mis met deze standaardmethode?
‘Die levert problemen op, want in data zit ruis. Stel dat honderd mensen een medicijn testen: bij persoon A werkt het een beetje, bij persoon B niet, en bij persoon C weer wel. Logisch, want iedereen is anders, eet anders, beweegt anders. De standaardmethode negeert die onderzekerheid. De nieuwe methode, die ik onderzocht, houdt daar wél rekening mee. De formule geeft geen ja/nee-antwoord, maar een getal: het is bijvoorbeeld zeven keer waarschijnlijker dat het medicijn wél werkt, dan dat het niet werkt.’
Maakt dat uitkomsten niet nodeloos vaag?
‘Op termijn niet. Een voorbeeld: in de krant lees je dat rode wijn goed voor je is, terwijl het drie jaar geleden nog schadelijk was. Dat gebeurt regelmatig, als resultaat van de binaire methode. Het is verwarrend – misschien verlies je daardoor zelfs je vertrouwen in de wetenschap. Met de nieuwe methode kun je zelf een afweging maken: wil ik overstappen op dit medicijn, of wil ik minderen met rode wijn?’
‘Met de Bayesiaanse methode kan ook data uit vervolgonderzoek gecombineerd worden: als de uitkomsten van nieuwe studies in dezelfde richting wijzen, wordt de (in)effectiviteit waarschijnlijker. Daar leren onderzoekers van.’
Waarom wordt uw methode nog niet veel gebruikt?
‘Het is complexe statistiek. Ik heb ingewikkelde formules ontworpen die we in een computerprogramma, JASP, hebben gestopt. Het is transparant en open source: iedereen kan het gebruiken. Dit in tegenstelling tot statistiekprogramma SPSS, waarvan de ‘achterkant’ onduidelijk is. Ons programma is ook geschikt voor statistiekonderwijs: universiteiten uit de Verenigde Staten en Frankrijk hebben het al opgepakt.’
Het klinkt als een keerpunt in de wetenschap.
‘Nou, het leidt ook tot harde discussies. Veel onderzoekers blijven zich vastklampen aan de oude methode, die minder transparant en betrouwbaar is – wellicht omdat zij daar carrière mee hebben gemaakt. Als wiskundige vind ik dat gek: de wetenschap moet op zoek naar de waarheid. Het binaire denken moeten we gaan loslaten, want in metingen met een beperkt aantal mensen en informatie zitten onzekerheden. Het is transparanter om te zeggen: wetenschap is niet zo rechtlijnig. We weten het niet zeker, en dat nemen we mee in het volgende onderzoek.’
Alexander Ly hoopt op 19 januari om 13.00 uur in de aula te promoveren op zijn proefschrift Bayes Factors for Research Workers.
