Op z'n Duits | Liefdewerk
De afgelopen twee weken had ik vakantie. Of nou ja, ik moest nog een column schrijven, een lezing geven, wat facturen versturen. ZZP’ers hebben nooit vrij. In mijn Overeenkomst van Opdracht met de afdeling Politicologie staat ‘De genoemde uren zijn rekenuren, niet de daadwerkelijk gewerkte uren’. Het werk moet gewoon af en het is aan mij hoe lang ik daarover doe. Dat vind ik niet erg: soms werk ik graag voor gratis want voor andere klussen krijg ik belachelijk veel betaald.
Academici met een dienstverband lijken een beetje op ZZP’ers. Ook zij moeten hun eigen geld binnenhalen in een competitief systeem (de beurzenmarkt) en ook zij werken in zekere zin op projectbasis. Aan het begin van het jaar worden vakken toegewezen. De tijd die overblijft moet besteed worden aan zoveel mogelijk onderzoek. Een vrije dag bestaat in dit systeem eigenlijk niet.
Iedereen die les geeft weet dat de toegekende uren alleen om te rekenen zijn. Je kunt niet halverwege het semester naar je onderwijsdirecteur gaan en zeggen dat de 56 uur die je voor hoorcolleges hebt gekregen al op zijn. Je kunt niet middenin een blok op vakantie gaan, al heb je nog zo’n recht op vrije dagen.
Overuren zijn voor mensen die arbeid verrichten die alleen op de werkplek gedaan kan worden. Verplegers kunnen niet thuis werken. Fabrieksarbeiders trekken de deur dicht en dan is Kees klaar. Hetzelfde geldt voor ondersteunend personeel op de universiteit. Toen ik als secretaresse werkte voor een onderzoeksschool was enveloppen stickeren nooit weekendwerk.
Geen van mijn hoogopgeleide vrienden krijgt overuren betaald. Voor accountants, advocaten en artsen geldt hetzelfde als voor zzp’ers en docenten: het werk moet gewoon af. Vooral in de eerste jaren van je carrière betekent dat lange dagen en weekendwerk. Een contract van 38 uur zegt niks bij zulke banen. Daar doen zij verder niet moeilijk over: het salaris is aanzienlijk en de extra uren betalen zich terug in de toekomst als ze partner zijn. Dat geldt niet voor docenten.
Vorige week verscheen in de Volkskrant een interview met een vmbo-docent wiskunde. Zij had uitgerekend hoeveel uren ze kwijt was aan haar formele taken. Haar conclusie: ze had geen baan van 75 procent, maar van 125 procent. De docent heeft haar werkgever aangeklaagd. Als de rechter haar in het gelijk stelt, heeft het onderwijs een enorm probleem. Dan zal er een einde komen aan trucjes met rekenuren waardoor docenten meer werk zijn gaan moeten doen voor hetzelfde loon. Dan zal zichtbaar worden hoezeer les geven bestaat uit liefdewerk oud papier. Dat mag best wel eens erkend.
