De eerste beursgenoteerde universiteit; een alarmbel voor de politiek
De Vrije Universiteit Brussel mag sinds kort een opvallende primeur op haar naam schrijven: het is door de uitgifte van obligaties de eerste beursgenoteerde publieke universiteit van Europa. De politiek geeft geen krimp, maar zou zich beter zorgen beginnen te maken.
Rector Paul De Knop van de VUB haalde ruim 60 miljoen euro op door de uitgifte van obligaties. Daarmee wil hij lopende vastgoedprojecten op de campus van zijn universiteit financieren. De Knop is trots op zijn primeur, al is de beursgang van een onderwijsinstelling volgens onder andere de Leuvense rector Rik Torfs een dubieuze zet.
Zowel Torfs als kritische studenten vinden het een stap in de verkeerde richting. Hoe lang nog eer aandeelhouders de dienst uitmaken, vragen zij zich hardop af. Het argument van de glijdende schaal is in dit geval geldig: de Universiteit Gent overweegt intussen ook om naar de beurs te trekken met obligaties.
Dezelfde valkuil als de UvA
De VUB zit twintig jaar vast aan de obligaties, waarna het de 61,5 miljoen euro plus rente moet terugbetalen. Zullen de 650 studentenkamers uit het bouwproject genoeg opbrengen om dat te doen? Het lijkt onwaarschijnlijk, maar waar kan de universiteit het geld anders vandaan halen? En is het in tijden waarin de overheid flink knipt in het hogeronderwijsbudget überhaupt wel verstandig om grootste vastgoedprojecten op te starten als je die niet kan financieren? De UvA bleek zich door miljoenenleningen voor huisvesting financieel behoorlijk in de nesten gewerkt te hebben. Drastische bezuinigingen waren het gevolg. Trapt de Vrije Universiteit Brussel nu in dezelfde val?
Toch heeft De Knop in zekere zin gelijk als hij zegt dat hij zijn geld érgens vandaan moet halen. Het tekort aan investeringsbudget is oud zeer. Vlaamse universiteiten groeien al jaren, maar hun budget is net zoals in Nederland sinds 2001 nooit meegestegen. Aangezien universiteiten toch kosten maken, teren zij in op reserves. Maar die zijn nu op, terwijl de Vlaamse overheid in besparingsmodus zit.
De obligaties van de VUB zouden op de overheid moeten werken als een rode lap op een stier. Zeker nu ook andere universiteiten het voorbeeld dreigen te volgen, kun je Paul De Knop niet meer afdoen als een losgeslagen vrijemarktdenker. Er is meer aan de hand. De gevolgen van de jarenlange onderfinancieringen worden stilaan zichtbaar.
De politiek zou zich bovendien moeten realiseren dat de universiteiten niet alleen voor huisvesting de tekorten aan het opstapelen zijn. Ook om het onderwijs en onderzoek te betalen moeten universiteiten steeds vaker creatief fondsen werven. Hoe lang nog eer ze daarvoor ook naar de beurs trekken?
Als het overheidsbeleid universiteiten naar de beurs duwt, is dat een teken dat er iets niet klopt. En dan is het misschien wel eens tijd voor een hervorming van het financieringsmodel.
