Begin deze maand kwam de Chinese overheid met een aantal regels om haar toeristen in het gareel te houden. In het 64-pagina dikke boek worden toeristen geadviseerd om publieke toiletten niet al te lang bezet te houden en geen voetafdrukken op de wc-bril achter te laten, cultureel erfgoed niet te beschadigen en niet te spugen of plassen in het zwembad. Daarnaast worden er ook een aantal, soms bizarre, adviezen uitgegeven per land. Zo wordt het afgeraden om in Spanje zonder oorbellen naar buiten te gaan, kan men in Duitsland maar beter niet naar met de vingers knippen naar mensen (dit mag alleen naar honden) en is het in Schotland schijnbaar
not done om stenen te kopen als souvenir.
Of ik hier in Hong Kong ook last heb van onbeschaafd, asociaal gedrag? Het lijkt hier vooral de trend om te klagen over de
mainlanders. Het is een favoriet onderwerp van de kranten in Hong Kong en meerdere malen per week is er wel weer een verhaal te vinden over misdragingen van de toeristen van het vasteland of er volgt een
analyse van de redenen achter het slechte gedrag. En waar Aziaten misschien face to face wat introverter zijn, doen de reacties op het internet niet veel onder voor die in Nederland. Zo wordt er op de 'confessions' Facebook van mijn universiteit geklaagd over de Chinezen die leven als varkens en er heerst ook een algemene afkeer tegen de
mainlanders. De dood van Stephanie Liu, een jong Chinees meisje in Hong Kong, veroorzaakte eerder deze week een storm aan reacties; sommige Hongkongers vonden het nodig om te laten weten dat de bestuurder die haar overreed goed gedaan had, en anderen uitten hun blijdschap op een anti-mainlandisation Facebook.
Ondanks dat ik slechts op reis ging met vage ideeën over Hong Kong en misschien wat onwetend was, had ik niet verwacht dat er zo veel spanning en haat heerste tussen de Hongkongers en de Chinese toeristen en immigranten. Ook onder de studenten gaan de meeste
mainlanders vooral met elkaar om. Volgens sommigen komt het door de competitie. In Azië lijkt goede cijfers halen soms het hoogste doel. Als je bedenkt dat er ieder jaar zo'n negen miljoen Chinese scholieren meedoen aan de centrale toelatingsexamens voor de universiteiten en de universiteit van Hong Kong er maar een paar honderd toelaat is het niet vreemd dat de Chinese studenten gelijk de beste studenten zijn. Als ze vervolgens, zoals Stephanie, in Hong Kong blijven en een goede baan krijgen leidt dat soms tot meer bitterheid. Dat een (groot) deel van de Hongkongers zelf eerste- of tweedegeneratie immigranten zijn wordt voor het gemak maar even vergeten.
De Chinese overheid geeft haar richtlijnen vast niet voor niets uit, maar dat er in Hong Kong zo veel aandacht aan besteed wordt voedt slechts de afkeer van de twee groepen tegen elkaar. En waar men in een westers land luid geslurp - een van de dingen die afgeraden wordt in de richtlijnen - waarschijnlijk inderdaad niet zal waarderen, wordt dat in Hong Kong net zo goed gedaan. De aandacht die de onbeschaafde toerist krijgt is dan ook wat overdreven. Want ondanks dat ik hier nog geen poepende en plassende kinderen op straat gezien heb, in China wel, heeft ook Hong Kong genoeg gewoonten die vanuit westers oogpunt gezien kunnen worden als onbeleefd, vreemd of vies.