UvA-studentenraad leeft, maar bloeit nauwelijks
Na de bezetting van een UvA-gebouw om te protesteren tegen de banden van de universiteit met Shell, organiseerden studenten de ‘Anti-kantine’ om lagere voedselprijzen af te dwingen in de mensa van de UvA, ook al is er een studentenraad die de eisen van studenten moet kanaliseren naar het universiteitsbestuur. Zit de studentenpolitiek in de problemen?
Het lijkt erop dat studenten graag inspraak hebben in hoe de UvA wordt bestuurd, en dat ze nog liever actie voeren: het ene na het andere protestspandoek siert de Roeterseilandcampus en activistische studenten delen voortdurend folders uit met een datum, een plaats en de oproep ‘wees erbij!’.
In januari bezette een groep studenten de voormalige Amsterdamse Academische Club om te protesteren tegen de samenwerking van de UvA met Shell. Begin maart richtte het ‘Anti-kantine’-protest zich op de hoge prijzen in de mensa en het gebrek aan veganistische en vegetarische opties. In beide gevallen besloten studenten tot directe actie, ook al is er een studentenraad die de eisen van studenten naar de universiteit moet kanaliseren.
Waar is de studentenraad?
De studentenraad leeft – maar bloeit nauwelijks. De protesten tegen Shell zijn het resultaat van jarenlange vruchteloze discussies tussen de centrale studentenraad (CSR) en het College van Bestuur (CvB). Het CvB wees de impact van Shell op het onderzoek af, totdat de CSR contact opnam met de onderzoekers die betrokken waren bij de door Shell gefinancierde projecten en hun zorgen bevestigd zagen.
De mogelijkheden van de studentenraad om invloed uit te oefenen op het CvB zijn beperkt - het CvB kan tot drie maanden de tijd nemen om te reageren op voorstellen van de CSR en heeft het recht om de voorstellen waarmee het niet akkoord gaat af te wijzen. Er was een bezetting nodig om Shell terug te brengen als punt van serieus gesprek en toch zijn de meest tastbare resultaten slechts een UvA-brede discussies en een tijdelijk moratorium.
Ook de claims van de ‘Anti-kantine’ hebben nu de agenda van het CvB bereikt. Maar het spannende voorstel dat het ooit was is veranderd in een pilot met weinig kans op permanente invoering. De demonstranten stelden een ingrijpende herstructurering van de mensa voor. Door slechts twee veganistische opties per lunch aan te bieden, zouden de maaltijden slechts twee euro kunnen kosten. De reactie van het CvB was bescheiden: het bestuur stemde ermee in om van april tot juni van dit collegejaar veganistisch en plantaardig voedsel in de mensa op de REC te subsidiëren: radicale ideeën omzetten in paneldiscussies en pilotprojecten lijkt de gebruikelijke manier van dit CvB om met de eisen van studenten om te gaan.
Activisme als quick fix
Vastgelopen in de stapsgewijze oplossingen van het CvB, moet de studentenraad zijn macht ergens anders vandaan halen. In plaats van dit meteen aan het CvB voor te stellen, besloot de CSR de ‘Anti-kantine’ protesten te financieren. Vanaf nu lijkt activisme veel effectiever te werken dan institutionele studentenpolitiek. Directe actie zal altijd zijn goede kanten hebben, maar de betrokkenheid van studenten bij het bestuur van de universiteit moet op termijn veranderen – en misschien moeten we de oplossing daarvoor zoeken in het verleden.
Universiteitsraad
De Universiteitsraad is de voorloper van de huidige CSR. Samengesteld uit studenten, wetenschappelijk personeel en ondersteunend personeel in gelijke verhoudingen, waren zij tot ver in de jaren negentig de gezaghebbende instantie voor het gehele universitaire bestuur. In 1997 werd de Universiteitsraad aan de UvA afgeschaft als onderdeel van een grotere nationale wetshervorming. De aansturing van de UvA lijkt sindsdien op de aansturing van een bedrijf, waarbij de uitvoerende macht is gelegd bij het CvB. Studenten en personeel worden als serieuze gesprekspartners buiten beschouwing gelaten en slechts zijdelings over bepaalde kwesties geraadpleegd.
De huidige toevlucht van studenten tot activisme is symptomatisch voor de bureaucratische kleinschaligheid waartoe de betrokkenheid van studenten is gereduceerd. Het CvB raadpleegt hen om legitimiteit te krijgen voor hun eigen beslissingen en kent af en toe voorstellen toe. Maar zo kan het niet langer: studenten moeten weer de beslissende stem krijgen die zij eisen. Tot die tijd blijven protestspandoeken deel uitmaken van het gebruikelijke decor op de universiteit.
Met dank aan Anna Micelli, studente aan het Amsterdam University College.
