‘Hoogleraar of universiteitsbestuurder worden? Eerst de Basiskwalificatie Bestuur volgen!’
Wie een vaste baan als universitair docent in de wacht wil slepen moet zorgen de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) te halen. Ook professionele universiteitsbestuurders zouden wel een extra lesje kunnen gebruiken, stelt columnist Han van der Maas, die een Basiskwalificatie Bestuur voorstelt.
Na mijn gemopper over het programma Erkennen en Waarderen en daarna de privacy-manie aan de universiteiten, wordt het tijd voor een constructieve bijdrage en wel over het bestuur. De UvA, zo vinden we met zijn allen, moet bestuurd worden door academici. Maar academici zien besturen niet als hun primaire taak, onderzoek en onderwijs hebben hun voorkeur. Ik ben medeoprichter van De Amsterdamse Academie (DAA), een medezeggenschapsvereniging die in een aantal ondernemingsraden van de UvA vertegenwoordigd is. We hebben weliswaar niet dezelfde standpunten als de vakbondspartijen maar we delen wel een belangrijk probleem: we zoeken naarstig naar raadsleden voor de volgende ondernemingsraadverkiezingen. Raadslid zijn vinden wij een heel aantrekkelijke functie; je krijgt er een dag per week voor, je leert het reilen en zeilen van de universiteit kennen en soms krijg je iets voor elkaar.
Zachte drang
Maar dat vindt de UvA academicus dus niet. Het is moeilijk kandidaten te vinden. Wat we nodig hebben is zachte drang. Zachte drang heeft ook gewerkt toen het ging om onderwijs, want veel academici doen het liefste onderzoek. Voor scholing op het gebied van onderwijs liep men bepaald niet warm. Maar toen kwam de basiskwalificatie onderwijs (BKO) en later de senior kwalificatie onderwijs (SKO). Persoonlijk heb ik een hekel aan elke vorm van certificering, te beginnen met het zwemdiploma, maar het werkt verrassend goed. Tegenwoordig haalt eenieder zonder morren de BKO en velen zelfs een SKO. Hiervoor moet je op cursus en je moet vlieguren maken in de vorm van het geven van colleges en werkgroepen, het opzetten van onderwijsprogramma’s et cetera. Het onderwijs is erdoor verbeterd, de waardering voor onderwijs is toegenomen en in de academische carrièrepaden heeft onderwijs een grotere rol gekregen. Je krijgt zonder BKO geen vaste positie als universitair docent.
Basiskwalificatie Bestuur
Tegen al mijn principes in stel ik daarom de Basiskwalificatie Bestuur (BKB) en de Seniorkwalificatie Bestuur (SKB) voor. Hiervoor moet je wat cursussen volgen, over leidinggeven, over werving, gespreksvoering, jaargesprekken en de organisatie van de UvA. Fantastische cursussen waar ik als volwassen man in de helft van de gevallen voortijdig ben weggestuurd. Maar dat zal met mijn zwemlestrauma te maken hebben.
Daarnaast moet je vlieguren maken, bijvoorbeeld in de examencommissie, in de opleidingscommissie of de ondernemingsraad, bij voorkeur voor DAA. Dat kunnen natuurlijk ook nationale commissies zijn of organisatiecomités van internationale congressen. Voor de SKB moet je voorzitter van zo’n commissie zijn en leidinggevende ervaring opdoen en met een SKB kun je hoogleraar worden, waarna je ook geacht wordt bestuurlijk corvee te doen.
Tot slot, omdat ik dit allemaal bedacht heb, krijg ik de BKB en SKB als eerste feestelijk uitgereikt door de voorzitter van het College van Bestuur. Dat is ook fijner voor de docenten van de cursus ‘Coachend Leidinggeven’ waarvan ik dan word vrijgesteld.
Han van der Maas is hoogleraar psychologische methodenleer.
