‘Geef transgender studenten een diploma met hun zelfgekozen naam’
.jpg)
Een diploma-uitreiking moet voor iedereen een feestelijke bijeenkomst zijn. Toch is het dat voor veel transgender studenten niet, schrijven Tuyet Stooker en Jules Declérieux van Asva Studentenvakbond. Zij willen dat transgender studenten de mogelijkheid krijgen een ceremonieel diploma aan te vragen met hun zelfgekozen naam erop.
Het behalen van je diploma is een prestatie waar je trots op mag zijn. Het staat namelijk voor het doorstaan van jaren aan stress, prestatiedruk en meer-dan-vijftig-urige werkweken. Een ceremoniële diploma-uitreiking is een lang nagestreefde eindstreep van je studie, die je viert met familie, vrienden, en studiegenoten.
Voor veel transgender (ook non-binair en gender non-conforming) studenten met een nieuwe zelfgekozen naam is de diploma-uitreiking daarentegen een situatie van miskenning, ongemak of zelfs verlamming. Transgender mensen kiezen vaak een nieuwe naam die past bij de persoon die ze zijn. De meeste Nederlandse universiteiten geven alleen diploma’s uit met een wettelijke naam daarop. Naast dat transgender studenten zich hier niet in herkennen, creëert het ook sociale onveiligheid voor hen die de diploma-uitreiking bijwonen. Daarom moeten onderwijsinstellingen ook ceremoniële, niet-wettige, diploma’s meegeven aan transgender studenten, zodat elke student een waardig en memorabel diploma-uitreiking kan hebben. Deze ceremoniële diploma’s zijn dan aan uitsluitend bedoeld voor de diploma-uitreiking.
Dode naam
Een naam die iemand niet meer gebruikt wordt een dode naam genoemd. Het aanhoren daarvan is een pijnlijke situatie, omdat het transgender mensen vaak herinnert aan de moeizame tijden van toen zij een compleet ander persoon waren. Een dode naam kan een gevoel van schaamte en afwijzing oproepen bij transgender mensen. Een dode naam verwijst naar het verleden van een ander persoon die zij nooit zijn geweest of wilden zijn. De naam is dus letterlijk dood.
Omgekeerd is een zelfgekozen naam een verwijzing naar het heden, namelijk van een persoon die zij ondertussen zijn geworden en willen zijn. Het gebruik van een zelfgekozen naam is een langdurig gevecht met de bureaucratie waarin de dode naam symbool staat voor een ongelukkige geschiedenis die je maar niet kan uitwissen.
En dat terwijl actief gebruik van een zelfgekozen naam leidt tot 71 procent minder symptomen van depressie en zelfdodingspogingen met tweederde vermindert. Het gebruik van de zelfgekozen naam door onderwijsinstellingen is des te meer van levensbelang, want een op de vijf transgender jongeren heeft een zelfdodingspoging gedaan.
Met name een diploma met een dode naam erop triggert tegenstrijdige gevoelens. Aan de ene kant symboliseert een diploma erkenning van verdiensten en inzet. Aan de andere kant symboliseert de dode naam miskenning van een persoon. Dit is ook een reden waarom meeste transgender studenten niet op de foto met hun diploma’s willen, terwijl dat normaal gesproken een onmisbaar moment is op je diploma-uitreiking.
Sociale onveiligheid
Naast de emotionele schade die een dode naam doet, ervaren transgender mensen veel sociale onveiligheid tijdens hun diploma-uitreiking. Vele transgender studenten vrezen dat hun dode naam publiekelijk hardop wordt voorgelezen vanaf hun diploma. De situatie wordt gevaarlijker wanneer andere medestudenten niet op de hoogte zijn van hun transgenderidentiteit. Het gebruik van dode namen tijdens diploma-uitreikingen kan iemand gedwongen publiekelijk uit de kast trekken. Dit is aannemelijk aangezien 45 procent van transgender mensen uit angst zelden open is over hun genderidentiteit.
Bovendien is ieders genderidentiteit een privékwestie. Zo vertelde een studente dat niemand haar dode naam mocht zien, want ze is nooit echt uit de kast gekomen met haar transgenderidentiteit. Op het moment dat ze naar voren werd geroepen, ondertekende ze haar diploma zo snel mogelijk zodat ze haar pen onmiddellijk horizontaal over haar dode naam heen kon leggen. Gedwongen wordt er publiekelijk intieme informatie over je gedeeld en daarmee verlies je zeggenschap over je identiteit. Moeten zulke negatieve emoties echt overheersen tijdens een feestelijke diploma-uitreiking?
Ceremoniële diploma’s
Momenteel kunnen namen op wettelijke diploma’s alleen veranderen na officiële wijzigingen in de basisregistratie, alhoewel je daarvoor een dure deskundigenverklaring nodig hebt. Toch is er een goed alternatief: ceremoniële diploma's die mee worden gegeven naast de wettelijke diploma’s. In samenwerking met haar studentenraad is Amsterdam University College bijvoorbeeld vorig jaar begonnen met het inzamelen van zelfgekozen namen van studenten.
Door deze kleine en simpele ingreep kunnen onderwijsinstellingen hun diploma-uitreikingen een feest voor iedereen maken. Daarbij bieden onderwijsinstellingen dan actief hulp aan transgender studenten in plaats van dat de student hulp moet zoeken. Dit haalt uiteindelijk vele barrières weg voor transgender studenten. Kortom, er is geen denkbare reden waarom een student tijdens de diploma-uitreiking niet een, niet-wettig, ceremonieel diploma kan ondertekenen met daarop diens zelfgekozen naam. Om die reden is Asva Studentenvakbond een petitie opgestart, om te bepleiten dat alle onderwijsinstellingen ceremoniële diploma’s aanbieden aan transgender, non-binair en gender non-conforming studenten!
Tuyet Stooker studeert Urban Governance: International Public Administration (Erasmus Universiteit Rotterdam) en is medewerker diversiteit, inclusiviteit en dekolonisatie bij Asva. Jules Declérieux studeert Liberal Arts and Sciences aan Amsterdam University College en is vicevoorzitter van Asva Studentenunie. Zij schreven eerder een ingezonden brief over dit onderwerp in de Volkskrant.
