‘Andere universiteiten doen van alles voor gevluchte studenten, maar bij de UvA blijft het stil’
De UvA kondigde met veel bombarie aan dat er een noodfonds zou komen voor haar studenten, schrijven studenten Beau Boogaart en Freddie Aldershoff. Maar als het gaat om gevluchte studenten of wetenschappers blijft het oorverdovend stil, schrijven ze. ‘Deze veelal jonge mensen hebben al zoveel verloren.’
De tentamenweek komt eraan. Je hebt de hele dag als een gek gestudeerd. Als het goed is zijn dit de laatste tentamens en dan mag je aan je scriptie beginnen. Het einde van je studie is na al die jaren eindelijk in zicht. Je bent aan het fantaseren over wat je na je studie gaat doen. Welke master? Misschien wil je een promotieonderzoek gaan doen? Of toch liever gelijk aan het werk?
Voordat je gaat slapen pieker je nog even over al je opties.
Die nacht gaat het luchtalarm af.
Die ochtend is het oorlog.
Natuurlijk heb je eerst andere dingen aan je hoofd, dat diploma lijkt nu niet meer zo belangrijk. Je wil meevechten, maar er blijken meer vrijwilligers dan wapens, dus ze hebben je niet nodig. De stad waar je al je hele leven woont, lijkt meer op de stad uit je geschiedenisboeken. Schuilen met vreemden in de kelder van je oude basisschool, checkpoints op elke hoek van je stad, de colonne van de vijand komt steeds dichterbij. Je vlucht.
Duizenden Oekraïners hebben in de afgelopen maand zoiets meegemaakt.
Alles laten deze mensen achter, ze moeten hun leven helemaal opnieuw beginnen. Een week eerder waren ze nog student, wetenschapper, leraar, tandarts, journalist, en nu worden ze in het buitenland plots gezien als vluchteling. Maar waarom moeten ze helemaal opnieuw beginnen? Ze laten namelijk niet alleen alles achter, ze nemen ook veel mee. Kennis en ervaring.
Een helpende hand
Dit is het moment dat de academische wereld solidariteit moet tonen met deze mensen. Zeker de UvA, die al jaren inzet op internationalisering van de universiteit, kan in deze tijden een lichtpunt zijn voor gevluchte studenten, onderzoekers en docenten.
En in een tijd waarin de geschiedenis van Europa zich lijkt te herhalen, is het belangrijker dan ooit dat de Europese academische wereld de koppen bij elkaar steekt.
Waarom is er dan nog geen enkele universiteit in Nederland die een plan heeft voor deze enorme stroom gevluchte academici en studenten (en niet alleen uit Oekraïne, maar ook uit Rusland en Belarus)?
Andere West- en Midden-Europese universiteiten hebben al wel plannen voor de gevluchte academici en studenten. Zo heeft de Aarhus Universiteit in Denemarken een speciale beurs opgezet voor actieve onderzoekers uit Oekraïne, in elk onderzoeksveld. De Freie Universität Berlin verwelkomt academici uit Oekraïne, Belarus en Rusland en biedt hen beurzen aan. De universiteit van Helsinki verwelkomt alle Oekraïense studenten om hun studie voort te zetten, zonder toelatingsexamen, en zonder collegegeld te hoeven betalen.
Noodfonds
De oorlog is vijf weken geleden begonnen, en nu al hebben zo veel universiteiten hun deuren opengezet voor gevluchte studenten en onderzoekers. Het enige wat de UvA heeft gedaan is – met veel bombarie – een noodfonds opzetten voor Oekraïense en Russische studenten die al ingeschreven staan, maar over informatie voor gevluchte studenten blijft de UvA stil.
De UvA zou een voorbeeld moeten nemen aan al deze goede initiatieven van andere Europese universiteiten. Laten we ook hier zorgen dat studenten hun studie met zo min mogelijk hiaten kunnen vervolgen, met een duidelijk beleid over de toelatingseisen en kosten (of het eventueel ontbreken daarvan). Zorg ervoor dat studenten die goed Engels spreken kunnen instromen bij de reguliere studies, en organiseer Engelse of Nederlandse lessen voor studenten die daarbij gebaat zijn.
Het barmhartige Amsterdam
Amsterdam is de stad die zo goed heeft laten zien dat we in korte tijd een heleboel humane oplossingen kunnen bedenken voor een stroom van vluchtelingen. In een paar weken zijn er duizenden plekken gerealiseerd waar de gevluchte Oekraïners maanden kunnen blijven. Op Amsterdam Centraal heten vrijwilligers de Oekraïners welkom, in de opvanglocaties komen de vrijwilligers om in de gulle donaties. Ook staat iedereen die ook maar een beetje Oekraïens of Russisch spreekt klaar om te tolken. Er is in een paar weken veel geregeld voor deze mensen door Amsterdammers. Onze hoofdstad vangt momenteel de meeste Oekraïense vluchtelingen in het land op. Maar waarom doet de UvA niet mee aan deze standvastige, vastberaden en barmhartige initiatieven van onze mooie stad?
Deze mensen hebben recht op snel handelen van onze universiteit. Deze veelal jonge mensen hebben al zoveel verloren. Vaak duurt het jaren voordat je weer verder kan met je opleiding vanaf het punt waar je was. Zo ben je naast je thuisland en je huis, plots ook een paar jaar van je leven kwijt.
Het is in iedereens voordeel als we snel met een duidelijk opvang- en informatiepunt komen voor de gevluchte academici en studenten. Deze mensen hebben recht om zo snel mogelijk hun leven te herpakken. Bovendien zijn extra kennis en nieuwe perspectieven nooit verkeerd, zeker uit een regio die de rest van de academische wereld lang heeft verwaarloosd. Aan geen enkele Nederlandse universiteit kan men Oekraïens studeren. En zonder kennis van die taal is het lastig om de politieke, historische en sociale connotaties van Oekraïne te begrijpen. En ook dat is nu belangrijker dan ooit.
Beau Boogaart is afgestudeerd in de forensische linguïstiek en student bij de interfacultaire lerarenopleiding Engels.
Freddie Aldershoff is student Slavische talen & culturen en Europese geschiedenis.
