Op z’n Duits | Zoek je verkering of een duplosteen?
Voor de gein vroeg ik de afgelopen weken willekeurige mensen wat nou eigenlijk de toegevoegde waarde van een relatie is. De meeste pitches overtuigden me niet. Financiële zekerheid en stabiliteit zou je niet bij een ander moeten zoeken, en ook met vrienden kan ik makkelijk comfortabel zwijgend bankhangen.
Ik wijt mijn mini-onderzoek aan Bed & Breakfast Vol Liefde dat ik deze zomer op Videoland keek. Dit realityprogramma is een ogenschijnlijk briljante kruising van First Dates en Ik Vertrek. We volgden zes alleenstaande eigenaren van Europese B&Bs, die ieder vier singles te logeren kregen om te zien of het klikte. Om dat te achterhalen gingen ze nauwelijks op date, maar zetten ze hun bezoek flink aan het werk. Zo moesten de mannen van Caroline in Oostenrijk onder haar toeziend oog de wc boenen.
Nu snap ik best dat er in een B&B altijd van alles te doen is, maar het programma riep bij mij de vraag op of deze mensen op zoek waren naar liefde of naar gratis personeel. Het huwelijk is natuurlijk door de eeuwen heen vooral een zakelijke overeenkomst geweest, al dan niet gesloten door de ouders. Bij het huwelijk hoort doorgaans een huishouden, en dat betekent klusjes en taakjes. Het is dus niet heel raar om daar van tevoren op in te spelen, maar de deelnemers aan Bed & Breakfast Vol Liefde waren wel erg pragmatisch ingesteld.
Bovendien hadden ze zeer gespecificeerde voorkeuren. Diezelfde Caroline inspecteerde de appartementen van haar beaus op reinheid. Let wel: dit waren privéverblijven, Caroline sliep hier zelf niet. Toch knapte ze af op een omhoog staande wc-bril. Het wensenpakket van Debbie in Italië (van magie tot diepgang) leidde tot honend kijkerscommentaar op sociale media.
Uitgespelde beperkingen zie je ook op datingapps. Vrouwen hebben gedetailleerde eisenlijsten, verzuchtte een recent single geworden kennis. ‘Geen ONS en geen FWB’ staat er dan in het profiel. De mannen moeten langer zijn dan zij, en niet kaal. Persoonlijkheden worden aangegeven met lettercodes (INTP, ESFJ) en ook de toekomstige vrijetijdsbesteding is al bekend (doorgaans verre reizen maken en veel weekendjes weg).
Deze mensen zoeken geen verkering, ze zoeken een duplosteen. Eentje die precies past bij het bouwsel dat ze al gemaakt hebben en dat hun leven heet. De nieuwe partner moet exact de juiste kenmerken hebben, anders ziet het bouwsel er niet uit als op de doos. Dat hoort bij de moderniteit, stelt socioloog Eva Illouz. Er heeft volgens haar een ‘transformatie van de inhoudelijke criteria voor de partnerkeuze’ plaatsgevonden. Oftewel: we willen andere dingen dan in de negentiende eeuw.
We hebben nu een enorme waslijst aan criteria en die criteria hebben een ‘fysiek-seksueel en emotioneel-psychologisch karakter’ gekregen. We doen daarbij graag of klasse geen rol speelt, maar de moderne partnerkeuze is, in de woorden van Illouz, toch echt gebaseerd op habitus. We zoeken kort gezegd iemand uit min of meer hetzelfde milieu en (dus) met min of meer dezelfde smaak. We wegen al die mogelijke partners in een soort van economie.
Tel daar de komst van datingapps bij op, die je het gevoel geven dat er een eindeloze catalogus is waarin je kunt bladeren op zoek naar dat perfecte duplosteentje dat je bouwsel compleet maakt. Dan snap je direct waarom daten ingewikkeld is en [spoiler] waarom deelname aan B&B Vol Liefde niet het geluk bracht waarop de deelnemers hoopten.
Het beste antwoord op mijn vraag kwam van een goede vriend. Je moet helemaal niet nadenken over wat je zoekt in een relatie, drukte hij me op het hart. Je moet niet vooraf bedenken wat je wensen zijn. Want wat er simpelweg gebeurt is dat je iemand tegenkomt waarmee je meer tijd wilt doorbrengen. Er is ook geen voordeel van een relatie boven alleen-zijn anders dan bij degene zijn die je zo graag ziet.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
