‘Het UvA-bestuur staat helemaal niet open voor onwelgevallige meningen’
De UvA heeft haar mond vol van het tolereren van onwelgevallige meningen en perspectieven, maar als puntje bij paaltje komt geeft ze niet thuis, schrijven onderzoekers Joop Hartog en Jan van de Beek. ‘In paniek haastte de UvA zich om afstand te nemen van ons rapport.’
‘… als die alertheid ertoe leidt dat studenten niet meer geconfronteerd willen worden met afwijkende meningen en onwelgevallige perspectieven, dan raken we de ziel van de academie kwijt. Angst om een “verkeerde mening” te hebben – dus om politiek incorrect te zijn – belemmert kritisch denken. Er is geen ruimte voor intimiderend, grensoverschrijdend gedrag. Wel voor onwelgevallige meningen en perspectieven. Het gesprek is open, iedereen kan zeggen wat hij, zij of hen vindt. Gezamenlijk zoekt men naar wetenschappelijke onderbouwing, naar tegenargumenten en bewijzen.’
Kun je zo de studenten toespreken en er zelf niet naar handelen? Volgens collegevoorzitter Ten Dam is dat kennelijk geen enkel probleem. Het citaat is uit haar rede bij de opening van het academisch jaar op 6 september. Maar hoe handelde het college onder haar voorzitterschap toen op hun universiteit een rapport verscheen dat de nettokosten van migratie voor de schatkist uitrekent (ons rapport Grenzeloze Verzorgingsstaat, samen met Hans Roodenburg en Gerrit Kreffer)? Wijzen ze er dan trots op dat hun onderzoekers gevoelige thema’s niet schuwen? Wijzen ze er op dat zulk onderzoek moet worden beoordeeld op wetenschappelijke kwaliteit in het debat tussen wetenschappers, en dat politieke opvattingen van de onderzoekers daarvoor helemaal niet relevant zijn? Waarderen ze “het open gesprek over onwelgevallige meningen”?
Rel
Nee, in paniek haasten ze zich om afstand te nemen van zo’n rapport. Ze creëren een rel door te eisen dat het logo van de universiteit moet worden verwijderd, als journalisten er op wijzen dat de CBS-gegevens die voor het onderzoek nodig waren, zijn betaald door het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie (FvD), uit subsidies die elke politieke partij krijgt van het Rijk. Zelfs chantage met het afnemen van rechten werd niet geschuwd door de UvA.
Diezelfde bestuurders verzwijgen echter dat de universiteit zonder onderbreking tot juli 2021 (!) het geld voor de CBS-gegevens voorschoot voor FvD. Ze verzwijgen ook dat de universiteit zich contractueel heeft verplicht om de resultaten van ons onderzoek te publiceren onder de naam van de UvA, vandaar het logo op ons rapport. Ze laten hun woordvoerder een leugen vertellen die door een Telegraaf-journalist kan worden ontzenuwd, omdat wij hem in vertrouwen inzage hadden gegeven in het contract.
Niet bestaand reglement
In de universitaire wereld doorzagen velen direct dat zogenaamd onterecht gebruik van het logo een stok was om de hond te slaan. Het bestuur vond de associatie met Forum voor Democratie kennelijk gewoon niet politiek correct. Naar ons toe heeft het bestuur haar eis nooit kunnen onderbouwen met verwijzing naar enig reglement. Gevraagd naar zo’n reglement verwees het bestuur naar de faculteit. Maar de decaan heeft ronduit gezegd dat zo’n reglement niet bestaat en dat het natuurlijk helemaal niet ging om gebruik van het logo.
Zijn de bestuurders van de universiteit het gesprek aangegaan? Zeker niet! Niemand van het College heeft ooit contact met ons gezocht. Sterker nog, onze eigen pogingen tot telefonisch contact met het College werden niet gehonoreerd. Als antwoord op een brief aan het College over onze ontgoocheling werd de kern van de zaak compleet genegeerd. De Raad van Toezicht veegde onze klacht achteloos van tafel.
Het is tekenend voor de atmosfeer die steeds meer heerst aan universiteiten. Men heeft de mond vol van ‘inclusiviteit, diversiteit en een veilig werkklimaat’. In simpel Hollands: iedereen is zogezegd welkom en hoort er bij. Maar aan diversiteit van politieke meningen heeft men een broertje dood. Wijkt men te veel af van de politiek correcte norm, dan blijkt de universiteit een kille en uitsluitende organisatie te zijn. We kennen maar één kwalificatie voor de rede van de voorzitter: huichelachtig.
Joop Hartog is emeritus hoogleraar economie aan de UvA. Jan van de Beek is zelfstandig onderzoeker. Zij schreven mee aan het rapport Grenzeloze Verzorgingsstaat.
