Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Becca Tapert / Unsplash
opinie

Op z’n Duits | De heterokloof in opvattingen over seksueel geweld

Linda Duits,
21 mei 2021 - 07:06

Heteroseksualiteit is een probleem. Niet alleen zijn mannen- en vrouwenlichamen eigenlijk niet compatibel, heterovrouwen en -mannen hebben ook nog eens andere ideeën over grensoverschrijding. Het is dan niet gek dat seksueel geweld onder deze groep veel voorkomt.

Deze week verscheen onderzoek van 3Vraagt, de jongerentak van het EenVandaag Opiniepanel. Er werden 2.540 deelnemers tussen de 16 en 35 jaar bevraagd over allerlei gedragingen. De resultaten laten grote discrepantie zien in opvattingen tussen mannen en vrouwen. Daar zijn vrouwen de dupe van: zij vinden iets vaker grensoverschrijdend, en zijn vaker slachtoffer. Drieënhalf jaar na het begin van MeToo op Twitter lijken we weinig opgeschoten.

‘Een seksueel getinte opmerking maken is niet okay, vindt 89 procent van de vrouwen. Onder mannen: 64 procent’

Onenigheid

Wat cijfers uit het onderzoek: 90 procent van de vrouwen vindt het seksuele intimidatie als iemand ongevraagd tegen je aan komt staan, zitten of dansen, tegenover 65 procent van de mannen. Een seksueel getinte opmerking maken is niet okay, vindt 89 procent van de vrouwen. Onder mannen: 64 procent. Iemands lichaam ‘uitchecken’: 70 procent van de vrouwen zegt dat je dat niet moet doen, slechts 46 procent van de mannen vindt dat ook. Dat zijn echt enorme verschillen.

 

Vrouwen trekken eerder de grens, maar mannen hebben die grenzen niet door. In het onderzoek spreken mannen over grijze gebieden en het belang van de setting. Ook zien ze verschil tussen zichzelf (of nou ja, ‘mensen die de situatie verkeerd hebben ingeschat’) en klootzakken (‘opdringers’). Je moet inderdaad een onderscheid maken tussen een consent-ongeluk en een consent-overschrijding (zie mijn betoog hier), maar het 3Vraagt-onderzoek wijst op onenigheid over de basis.

 

Dat los je niet zomaar op met meer voorlichting op school of door ouders. Het probleem zit dieper. Ik ben zelf opgegroeid met videoclips zoals ‘The Way You Make Me Feel’, wat feitelijk één lange achtervolgingsscène is. Jongeren nu zien series als You waarin de knappe Penn Badgley letterlijk een sympathieke stalker speelt. En onlangs leidde kritiek op de ‘kus’ aan het einde van Sneeuwwitje wereldwijd tot hoongelach. ‘Cancelcultuur!  ‘Ik heb het sprookje zelf in mijn jeugd talloze keren gehoord en gezien en ben redelijk ongeschonden uit de ervaring gekomen’, schreef Telegraaf-columnist Hester Zitvast.

 

Ingesleten denkbeelden

Ik ben benieuwd wat de ‘redelijk’ in die ‘redelijk ongeschonden’ is. Ik ken namelijk geen vrouw die nooit iets naars heeft meegemaakt. Uit het onderzoek: een kwart van de ondervraagde vrouwen is in de afgelopen drie jaar (!) betast aan billen of borsten, driekwart had in de publieke ruimte te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is niet iets om weg te lachen, dat iets om serieus aan te pakken. Iedere aanpak begint bij een gedegen probleemanalyse, en daarin moeten we de lange moeizame geschiedenis van seksuele omgang tussen hetero’s meenemen.

‘Iedere aanpak begint bij een gedegen probleemanalyse, en daarin moeten we de lange moeizame geschiedenis van seksuele omgang tussen hetero’s meenemen’

Van de zondeval en de verheiliging van de maagd Maria, via de waarde van ongeschonden dochters als manier om politieke en economische bondgenootschappen te smeden, tot de keurige zedelijkheidsmoraal van middenklasse-meisjes: we zitten met bepaalde denkbeelden over vrouwelijke versus mannelijke seksualiteit. Mede daardoor vinden we het romantisch als een man maandenlang een vrouw ‘het hof maakt’.

 

Uiteraard komt seksuele grensoverschrijding ook voor onder homo’s en onder lesbo’s. Bovendien hoor ik voortdurend klachten over heteromannen die homo’s in het kruis graaien, onder het mom van een grapje. Ook deze vormen van seksueel geweld moeten we stoppen, al vereisen die net weer andere probleemanalyses.

‘Als wij niet duidelijk maken dat we iets niet willen, hoe moet de ander dat dan weten? Gedachtenlezen bestaat niet’

Pleasers

Ik heb geen pasklare antwoorden, behalve dat we beter nee moeten zeggen. Ja, daarvoor is al heel veel aandacht, maar ik heb weinig vertrouwen in simplistische ‘nee=nee-campagnes’. Dat komt omdat we zo slecht zijn in nee zeggen. Wat zeg jij bijvoorbeeld als iemand je vraagt of je meekomt naar het terras en je hebt geen zin? ‘Ik moet nog wat afmaken’, ‘ik ben moe’? Nog erger: laat je de smoesjes achterwege en ga je toch, om de ander te plezieren of niet teleur te stellen? 

 

Alle genders zijn hier slecht in, maar vrouwen het allerslechtst. Dat komt door een gegenderde opvoeding tot pleasers. En als wij niet duidelijk maken dat we iets niet willen, hoe moet de ander dat dan weten? Gedachtenlezen bestaat niet.

 

En dus moeten we het oefenen. Drillen en repeteren die boel, en vervolgens praktiseren. Nee tegen stalkercreepy populaire cultuur en achterlijke sprookjes, nee als iemand aan je zit of te dicht bij je staat. Niet het weglachen, niet aardig willen zijn. Net zolang nee tot bij een volgend onderzoek de percentages gelijkliggen en heteroseksualiteit een stuk leuker is.