‘Studenten met zware psychische problemen zijn op zichzelf aangewezen’
Uit alles blijkt dat de UvA worstelt met de zorg voor studenten met mentale problemen, schrijft student interdisciplinaire sociale wetenschappen Thirza Lont. Pijnlijk, omdat studenten met grote problemen ook niet direct bij de ggz terecht kunnen. ‘Laat de studentenpsychologen óók fungeren als eerste stap voor studenten die heel erg in de knoop zitten.’
Vorige week kwam na onderzoek van NRC aan het licht dat de jeugd-ggz nog steeds compleet vastloopt. Jonge mensen met lichte mentale problemen worden snel geholpen, en zij met complexe klachten belanden op een uitzichtloze wachtlijst. De UvA doet precies hetzelfde.
Krampachtig geweerd
Het is misschien weinig charmant om te zeggen, maar de universiteit functioneert niet beter dan het Rijk als het gaat om de studenten voor wie zij zorgt draagt. De universiteit benadrukt keer op keer dat de mentale weerbaarheid van haar studenten enorm belangrijk is. Ze zegt dat ze haar best voor hen doet, maar de studenten met meer complexe psychische klachten worden krampachtig geweerd.
Al op de eerste pagina van de UvA over de studentenpsychologen staat er namelijk met koeienletters een kopje: Waarvoor kun je niet bij ons terecht? Het antwoord is complexe mentale problemen. Tijdens het verder invullen van het aanmeldformulier worden alle studenten die eventueel complexe problemen hebben (en daar geen andere hulp voor krijgen) eruit gefilterd, doordat je expliciete vragen moet beantwoorden over zeer persoonlijke onderwerpen, zoals suïcidaliteit.
Wanneer blijkt dat je klachten te heftig zijn om hulp te krijgen van de UvA, word je doorverwezen naar je huisarts. Vooral internationale studenten zijn hier de dupe van, omdat zij nog vaak geen huisarts hebben in Amsterdam. Kortom, alleen met lichte mentale klachten kom je in aanmerking voor de zorg van de UvA.
Studenten moeten het oplossen
De UvA schuift haar zorgplicht af op de studenten. Enerzijds worden studenten met mentale klachten zeer gestimuleerd hierover openlijk met hun medestudenten over te spreken, terwijl studenten zonder mentale klachten wordt gevraagd zorg te dragen voor deze groep. Tijdens corona, maar ook daarvoor heb ik wel te horen gekregen dat we er moeten zijn voor studenten met wie het minder gaat.
Extra wrang is dit voor internationale studenten, die soms nog geen uitgebreid netwerk hebben in hun nieuwe stad. Daarbovenop zijn de docenten zelf in geen velden of wegen te bekennen als het om deze kwestie gaat. Logisch – door de bezuinigingen van het Rijk zijn die natuurlijk overwerkt. Ze hebben dus ook wel het recht bij de aanvang van het vak al te laten weten dat het echt niet de bedoeling is dat studenten met problemen bij hun komen aankloppen.
Aangezien de gemeentes al problemen hebben met het helpen van jonge mensen met complexe mentale problematiek, en deze studenten ook niet bij de UvA kunnen aankloppen, heeft dit consequenties voor het hele academische onderwijs. De mentale problematiek valt uiteindelijk op de borden van alle studenten. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens groepsopdrachten – als een van de samenwerkingspartners in de knoop zit en geen bijdrage levert aan de opdracht.
Afhankelijk van elkaar
Zelfs binnen cursussen van studentenpsychologen over sociale angst word je geacht samen te werken, en bij de cursus over een negatief zelfbeeld wordt verwacht dat je een halfuur zelfstudie per dag doet en elke sessie aanwezig bent. Jij bent namelijk medeverantwoordelijk voor het resultaat van je medecursusleden, staat op de site. Kortom, niet alleen zijn we verantwoordelijk voor ons eigen succes, we zijn vooral ook (te) afhankelijk van elkaar.
De UvA heeft duidelijk moeite met welke rol zij speelt in het leven van de studenten. Waar op middelbare scholen, mbo’s en hbo’s meer oog is voor de individuele student, is een universitair student veel meer op zichzelf aangewezen – er wordt namelijk gedacht dat mensen met een hogere intelligentie hun eventuele mentale problemen zelf kunnen oplossen. Dit is vreemd, want universitaire studenten zitten in dezelfde levensfase als studenten op een hogeschool.
Op zichzelf aangewezen
Nu wil ik niet zeggen dat we allemaal onze rugzak moeten inpakken, als een kluizenaar gaan leven, nooit meer aan elkaar moeten denken en alle problemen op moeten laten lossen door psychologen. Wat ik probeer te zeggen is dat studenten met complexe problemen niet bij de professionals van de UvA terecht kunnen, en daardoor volledig op zichzelf zijn aangewezen.
Vooral internationale studenten die nog niet alles weten over het zorgsysteem in Nederland zijn hier het slachtoffer van. Ik wil ook niet zeggen dat de studentenpsychologen eigenhandig mensen met complexe problematiek volledig kunnen behandelen, dat kan natuurlijk niet.
Echter, aangezien de gemeentes het niet aankunnen vind ik dat de UvA zich meer open mag opstellen voor deze groep met complexe mentale problemen, en dan vooral internationale studenten. Laat de studentenpsychologen óók fungeren als eerste stap voor studenten die niet een beetje, maar juist heel erg in de knoop zitten.
Thirza Lont is bachelorstudent interdisciplinaire sociale wetenschappen.
