Op z’n Duits | Nieuw kabinet, nieuwe manieren om studenten te naaien
Net voor de voorjaarslockdown inging schreef ik mijn eerste coronacolumn. Ik zag de bui al hangen en betoogde dat we snel moesten schakelen. Voordat we niet meer samen mochten komen, moesten we de voorwaarden formuleren waaronder de oude situatie hersteld zou worden. Net iets meer dan een jaar nadat ik hiervoor waarschuwde, is digitalisering van onderwijs een speerpunt tijdens de formatie.
Ik wil helemaal geen gelijk krijgen. Als columnist kaart ik dingen aan, overdrijf ik zo en nu en dan eens wat, om al mopperend bij te dragen aan een betere wereld. Die eerste coronacolumn was zo bedoeld: nu opletten, straks niet met de gebakken peren zitten. Helaas werd ik ingehaald door de realiteit – toen de column uitkwam, was de sluiting al een feit. Vervolgens moesten we zo hard werken om het fysiek onderwijs naar volledig digitaal te transformeren, dat we nauwelijks meer aan de toekomst konden denken.
Waar ik – en anderen – toen op wezen, wordt nu waarheid. In een notie die dient als inzet bij de formatie staat dat de werkdruk omlaag kan als we de boel digitaliseren. Terwijl wij als docenten ploeterden om de boel zo goed en zo kwaad draaiende te houden, werkten ambtenaren van Economische Zaken aan deze ‘Ambtelijke verkenning met beleidsopties voor groei’ (klik hier voor de PDF en hier voor de samenvatting op ScienceGuide).
Net nadat de anonieme auteurs erkennen dat het sluiten van de scholen geleid heeft tot grote achterstanden en meer kennisongelijkheid, gaat de knuppel in het hoenderhok. ‘Daarbij blijkt wel dat de kansen die digitalisering biedt voor de kwaliteit van het onderwijs nog onvoldoende worden benut’, staat op pagina 7. Terwijl we net een jaar lang hebben opgesomd wat er mis is met digitaal onderwijs, krijgt de sector te horen dat digitalisering ‘een krachtig middel [kan] zijn om de onderwijskwaliteit te verhogen en leerling- en studentsucces te vergroten’.
Hoe dan, dacht ik. Nou, lessen voorbereiden en toetsen nakijken zijn taakjes die ICT makkelijk kan overnemen. Zo houden we als docent meer tijd over voor ‘begeleiding van leerlingen en studenten en andere waarde-toevoegende activiteiten’. Het hoorcollege kan verrijkt worden met digitale vormen.
Nu is zo’n notitie over het belang van ‘informeel leren’ voor de groei van het BBP en het gevaar van ‘kennisveroudering’ voor de werkloosheid doorgaans weinig om je zorgen over te maken. Bovendien is er niets mis met nadenken over de voordelen van digitalisering, ook of zelfs juist tijdens corona. Het punt is: deze ambtenaren hebben alle signalen uit de sector genegeerd. Ze koersen snoeihard door zonder te luisteren naar de deskundigen, die niet bij McKinsey of PWC Strategy& zitten, maar voor een klas staan.
Bovendien is het niet zomaar een notie uit een laatje. Dit document ligt op tafel bij de kabinetsformatie, en er staan nog veel meer zorgwekkende aanbevelingen in. Zo wordt er gepleit voor het rechtstreeks reguleren van ‘arbeidsmarktrelevante opleidingen’: ‘Door minder studenten een opleiding te laten doen met een laag arbeidsmarktperspectief, komen er potentieel meer studenten aan een baan en groeit de werkzame beroepsbevolking’ (p. 37).
Ambtenaren hebben in Nederland veel in de melk te brokkelen – in die zin was de door mij zo verafschuwde Van Engelshoven weinig meer dan marionet. Een nieuw kabinet betekent niets nieuws in onderwijsland. Hooguit krijgen we nieuwe bezuinigingen en nieuwe schofferingen, afgekondigd door een nieuw poppetje. Heb ik als professioneel mopperaar in ieder geval wat te doen.
Maar ik ben ook docent en word daardoor geraakt door de onzinnige plannen die ik zo graag als columnist affakkel. Uiteindelijk draait het niet om gelijk krijgen, mijn waarschuwingen zijn gemeend. Het gaat namelijk om de leerlingen en de studenten. We kunnen nu, helaas, al vaststellen dat zij na een tergende coronatijd wederom genaaid gaan worden. Sorry voor deze vooruitziende blik.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
