‘Geef het Centraal Stembureau zijn autoriteit terug’
Het Centraal Stembureau moet daadkrachtiger optreden en duidelijker maken wat wel en niet mag, vindt student Tjibbe Valkenburg. ‘Het stembureau heeft op een aantal punten verzaakt en dit komt nu als een boemerang in het gezicht terug.’
De kritiek op het Centraal Stembureau is met deze verkiezingen in een stroomversnelling gekomen, maar was eigenlijk altijd al actueel. Zoals het kabinet de Belastingdienst weer ‘saai’ wil maken, zou het Centraal Stembureau zichzelf ‘oersaai’ moeten maken. Het bestuursorgaan moet weer stevig in zijn schoenen staan en gezaghebbend over de verkiezingen waken. Op dit moment spreekt men weliswaar met gezag, maar veel autoriteit geniet het Centraal Stembureau niet meer onder studenten.
Het Centraal Stembureau is verantwoordelijk voor het ordentelijk verloop van de verkiezingen. Ik kan mij echter niet aan de indruk onttrekken dat daarbij op een aantal punten is verzaakt en dat dit nu als een boemerang in het gezicht is teruggekeerd.
Uitbesteed
De laatste jaren is bijvoorbeeld een groot deel van de praktische invulling, zoals het stembiljet en het versturen van de stemoproep, uitbesteed aan de afdeling communicatie. Op de eerste verkiezingsdag functioneerden de vertrouwde stemlink en interface echter niet. Via aanbestedingen had de UvA een nieuw systeem in gebruik genomen. Juist dan mag een gedegen voorbereiding worden verwacht. Bij een reactie als ‘een deel van de problemen komt jaarlijks voor’. vraag ik mij af waarom dat niet eerder aan de medezeggenschapspartijen is voorgelegd. Ook het niet op tijd hebben verstuurd van de stemoproep is een terugkerend iets, waarbij wederom de vraag is waarom men daar niet over in overleg is getreden.
Het lijkt erop dat verschillende afdelingen van de UvA zich over de studentenraadsverkiezingen ontfermen, zonder dat daarin precies de rol van het Centraal Stembureau is afgebakend. Op een gegeven moment was het zelfs bureau communicatie dat zich in Folia uitte over de onregelmatigheden, terwijl toch echt het Centraal Stembureau het verantwoordelijke en onafhankelijke orgaan is dat belast is met de verkiezingen.
Ten koste van de medezeggenschap
De stroom aan nieuwberichten met details over wat er mis ging tijdens de verkiezingsweek leidt af van het grotere verhaal. Dat zijn de staat van de medezeggenschap, de waarde die de UvA eraan hecht en daarmee de vraag waarom de opkomst en animo voor de verkiezingen laag blijven. Want zolang we blijven hangen in organisatorische en technische problemen is er voor medezeggenschap zelf minder plaats.
Bovendien heeft het Centraal Stembureau nagelaten om beleid te ontwikkelen ten aanzien van een aantal van zijn kerntaken. Juist die zorgen nu voor problemen. Een breed geformuleerde taak als ‘het toezien op een ordelijk verloop van de verkiezingen’ en de taak om ‘diegenen die daarvoor in aanmerking komen te wijzen op hun rechten en plichten’ roepen om een specificatie die er nooit echt is gekomen.
Eerlijke verkiezingen
Waar sommige elementen van de verkiezingen maximaal zijn uitgewerkt, schort het hier duidelijk aan een nadere toelichting. Uiteindelijk is het de Centrale Studentenraad geweest die dit jaar heeft geprobeerd een ‘Fair Election Policy’ op te tuigen waarin werd gepoogd de grenzen van een orderlijk speelveld uiteen te zetten. Want wat nu precies mag en wat juist meer ongewenste vormen van campagnevoeren zijn, is nooit helder geworden.
Het roept jaarlijks vragen op, levert extra werk op voor Facility Services die goed bedoelde spuitbusleuzen en stickers moet verwijderen en maakt dat sprake is van een scheef financieel speelveld. Maar het zijn tegelijkertijd ook zaken die in goed overleg bediscussieerd kunnen worden en waarbij kan worden afgebakend in hoeverre misschien toch wel een leidende rol is weggelegd voor het Centraal Stembureau.
Saai en degelijk
In het geval van de praktische inrichting van de verkiezingen zou het orgaan dus saai en vooral zo degelijk mogelijk moeten opereren. Voor wat betreft de zichtbaarheid, communicatie en transparantie is een andere opstelling gewenst. Het Centraal Stembureau is een onafhankelijk orgaan binnen de UvA en mag zich ook best zo profileren. Het zou zich proactief moeten opstellen en daarmee tonen midden tussen de studenten en medewerkers te staan. Dat begint bij de samenstelling van de leden van het stembureau.
Want die staan voorop bij het intern aankaarten van de verschillende omissies die studenten al langere tijd constateren. Vanwege de onafhankelijkheid zijn medezeggenschapspartijen geen lid van het Centraal Stembureau. Die onafhankelijkheid betekent echter niet dat er niet geregeld met de belanghebbenden kan worden overlegd. Lid zijn van het Centraal Stembureau is geen passieve bezigheid die zich beperkt tot het komen opdagen bij de gebruikelijke vaststellingsmomenten. Het is een functie die het gehele jaar om inzet vraagt.
Beter contact
Want echt contact tussen het Centraal Stembureau en de belanghebbende partijen is er niet. Terwijl juist dan zinnige uitwisselingen kunnen plaatsvinden over praktische zaken als de invulling van de stemoproep, over de opzet van het stembiljet en bijvoorbeeld over een toegankelijke manier van het blanco stemmen. Maar ook over meer ethische aspecten rondom transparantie van de campagnefinanciering en de gewenste en ongewenste vormen van campagnevoeren.
Het zou bewonderenswaardig zijn als het Centraal Stembureau zich deze omschakeling eigen zou maken. Het is daarbij als onafhankelijk orgaan wel echt eigenhandig aan zet. Benoeming van diens leden geschiedt namelijk op basis van voordracht door het Centraal Stembureau zelf. Het zou ook goed zijn de precieze organisatie van en betrokken partijen bij de verkiezingen nog eens stevig onder de loep te nemen. Want het organiseren van en het creëren van aandacht voor de verkiezingen zijn twee gescheiden zaken die aan verschillende partijen toebehoren.
Tjibbe Valkenburg doet de research master Arts of the Netherlands aan de UvA en zat namens Partij TOF twee jaar in de studentenraad van de Faculteit der Geesteswetenschappen.
