‘Stop met de destructieve kaasschaaf bij geesteswetenschappen’
Juist nu de nood het hoogst is in het hoger onderwijs, lijken de meeste studenten in slaap te zijn gesust. Het jarenlang met de kaasschaaf bezuinigen op de Faculteit der Geesteswetenschappen verbloemt de grote schade die is aangericht, meent student Emma Kat.
Al een tijdje vraag ik me af waarom studenten niet op de barricaden staan, wanneer zelfs schuwe docenten zachtjes hun stem laten horen. Het blijft relatief stil vanuit de hoek van de ooit zo luide en activistische studenten. Menige hoogleraar draagt het bekende rode vierkant met trots, terwijl de studenten het vilt en de schaar moedeloos naast zich hebben neergelegd. Deze moedeloosheid zou doorbroken moeten worden, hoe komt de student toch zo mak?
Ik denk dat het antwoord ligt in de techniek van het ‘kaasschaven.’ Het is heel simpel: als je elk jaar een klein beetje geld, een paar docenten en een paar vakken weghaalt, heeft niemand door wat er echt aan de hand is.
Sinds de Maagdenhuisbezetting, waar een groep studenten onder meer protesteerde tegen Profiel 2016 - een vergaande verandering die in één keer plaatsvond - is dit precies wat er is gebeurd aan onze faculteit, de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw). De afgelopen tien jaar is er ruim tien miljoen bezuinigd, ruim 10 procent van het totale budget van de faculteit.
Het doel van dit artikel is de studenten een beeld te geven van wat zich de afgelopen jaren heeft afgespeeld op de faculteit. Het is voor studenten die hier doorgaans maar een jaar of vier rondlopen misschien niet duidelijk, maar er wordt al jaren bezuinigd en gesnoeid in het onderwijsaanbod.
Voor de zomer hing ons alweer een nieuw zwaard van Damocles boven het hoofd: de minister wil het geld voor hoger onderwijs in Nederland zo herverdelen dat alleen de bèta’s er met 100 miljoen op vooruit gaan ten koste van alle andere studierichtingen. Helaas is hier met Prinsjesdag een tweede zwaard bijgekomen: vanaf 2020 zal er 42 miljoen extra worden bezuinigd op het Hoger Onderwijs.
Harde beslissingen
Aan de FGw zijn geen harde beslissingen genomen, maar is gestreefd naar ‘het behouden van de breedte van het totale palet’, zoals dat heet. Gevolg is dat de bezuinigingen hun weerslag vinden in het schrappen van keuzevakken, het niet verlengen van contracten van docenten en een algehele verschaling van het aanbod.
Het aantal aangeboden studiepunten in de bachelor is volgens de studiegids tussen 2015 en 2019 met ruim 11 procent afgenomen, terwijl het aantal studenten in die tijd met 2,4 procent steeg. In de masters staat niet alleen een grote reductie van het aantal aangeboden studiepunten op het programma, maar ook het verminderen van het aantal aangeboden masters.
Tien miljoen euro, het klinkt als veel geld. Toch is het lastig je een concrete voorstelling te maken wat deze bezuiniging betekent. Een duidelijk overzicht van hoeveel er de afgelopen jaren is veranderd, is er niet. Soms lijkt het alsof er niemand aan de faculteit is die het overzicht bewaard. Wat mij duidelijk werd bij het schrijven van dit stuk, is ook hoe moeilijk het is om aan de juiste informatie te komen. Door mijn tijd in de medezeggenschap ben ik een relatief geïnformeerde student, maar ook ik vond het lastig om uit te vinden wat er precies is gebeurd.
Double degrees
In de bachelor zagen we de afgelopen jaren al veel voertaalwijzigingen of Engelse tracks die naast het Nederlandstalige onderwijs worden gegeven. Doel daarvan is doorgaans niet het aanbieden van een betere opleiding, maar louter het trekken van nieuwe (internationale) studenten. In de toekomst wil de faculteit ook inspelen op double degrees, die het studenten makkelijker maken om in twee jaar een tweede bachelorgraad te behalen.
In de masters zien we in verleden, heden en toekomst ook veel voertaalwijzigingen naar Engels. Daarnaast zal het aantal masteropleidingen in de toekomst zoals gezegd sterk worden gereduceerd. Vaak worden tracks samengevoegd, of worden masters opgeheven terwijl slechts een deel van de inhoud bewaard blijft in andere programma’s.
Twee jaar geleden werd bekend dat de faculteit na eerdere bezuinigingen nog eens 23 voltijdbanen van docenten moest schrappen. De werkdruk van docenten aan de FGw was al te hoog. Het faculteitsbestuur heeft besloten om de werklast met 20 procent te reduceren, maar omdat hier geen extra geld voor komt, betekent het in de praktijk dat docenten minder taken kunnen uitvoeren in hetzelfde aantal uren.
Het aantal opleidingsdirecteuren is gereduceerd van 24 naar 14. De komende jaren zal ook meer worden bezuinigd op het aantal opleidingscommissies, met het risico dat er programma's zullen zijn zonder vertegenwoordiging in een opleidingscommissie. Er komt hierdoor meer afstand tussen docenten, studenten en hun vertegenwoordigers en opleidingsdirecteuren.
Maagdenhuisbezetting
Sinds de Maagdenhuisbezetting zijn de methoden van bezuinigen wel aangepast, maar er wordt nog altijd stug ‘doorgeschaafd.’ Omdat wij, de studenten, de veranderingen niet meer onder een handig kopje als Profiel 2016 kunnen vatten, valt het niet op. Maar als ze de kaasschaaf blijven hanteren, is er over een aantal jaar niets meer van de opleidingen aan de FGw over.
Voor wie het zou vergeten: het beoefenen van wetenschap - niet alleen aan de FGw maar aan de hele UvA - heeft intrinsieke waarde, waarin moet worden geïnvesteerd. Het moet weer gaan over inhoud, en niet over rendement.
Het is daarom tijd die kaasschaaf doormidden te breken. Het zou mooi zijn als studenten en docenten hun krachten bundelen, om te beginnen volgende week dinsdag.
Emma Kat is masterstudent filosofie en Literary Studies, en oud-voorzitter van de Facultaire Studentenraad FGw.
In de Doelenzaal van de UB is dinsdag vanaf 18.00 uur een actiebijeenkomst voor studenten en docenten, georganiseerd door onder meer Future of Humanities.
