Op z'n Duits | Maak werkgroepen echt kosteneffectief
Een werkgroep is niet hetzelfde als een hoorcollege. Als student kan je tijdens college ongestoord online shoppen of een dutje doen met je ogen open, tijdens een werkgroep niet. Voor docenten is dat precies andersom: als je de studenten in een tutorial eenmaal aan het werk gezet hebt, kan je gerust nietsen.
Dat is natuurlijk niet helemaal waar. Het is wel zo dat een werkgroep als geslaagd wordt gezien als de studenten moe zijn en de docent niet. Tegenwoordig willen onderwijskundigen namelijk dat werkvormen activerend zijn.
Bij de opleidingen waar ik doceer worden werkvormen doorgaans collectief bedacht en besproken. Er is een hoorcollegedocent en een team van werkgroepdocenten, die samen de werkgroep inrichten. Dat is een goed begin, en meer dan het halve werk. Maar de individuele docent moet nog steeds wat kunnen. Luisteren bijvoorbeeld, en feedback geven op de dingen die studenten doen.
Uit onderzoek onder Nederlandse studenten blijkt nu dat het niet uitmaakt of die docent hoogleraar of juniordocent is. ScienceGuide publiceerde onlangs een interview met Jan Feld, een van de betrokken onderzoekers (die overigens allen econoom en allen niet-Nederlands waren). Zij vonden geen relatie tussen academische rang en onderwijs-effectiviteit. ‘No added value of professors,’ stond erbij.
Ik vroeg me af wie in hemelsnaam denkt dat hoogleraren wel toegevoegde waarde zouden hebben in een werkgroep. Er is immers nauwelijks reden om aan te nemen dat iemand die goed is in publicaties produceren, ook goed is in het becommentariëren van 25 vrijwel identieke eerstejaars papers. Sterker, het is waarschijnlijker dat iemand die dichter bij die studenten staat, dat beter kan.
Feld ziet in zijn resultaten een mogelijke manier om te bezuinigen. ‘In the most extreme scenario, in which all tutorials are taught by student instructors, wage costs for the average tutorial can be reduced by 47 percent for a bachelor’s program and by 55 percent for a master’s program,’ zegt hij tegen ScienceGuide. Dat klinkt als een gouden idee inderdaad, waarom heeft niemand dat ooit eerder bedacht?
Oh wacht, dat is natuurlijk allang realiteit. In de 15 jaar dat ik lesgeef, heb ik nog nooit gehoord dat een hoogleraar een werkgroep gaf. In plaats daarvan worden juniordocenten en zelfs studenten ingezet, met inderdaad als reden dat het de kosten drukt. Dat onderzoek nu laat zien dat dit didactisch verdedigbaar is, maakt de praktijk nog niet okay.
Bovendien, beginnende docenten hebben misschien een lager uurloon, maar ze hebben ook meer tijd nodig. De uren die zij krijgen toegekend voor het geven van een werkgroep zijn doorgaans niet toereikend. Zij werken daarom veel over, in hun vrije tijd.
Als we echt gaan becijferen wat de kosten zijn van een werkgroep, moeten we hun onbetaalde arbeid meewegen. En laten we dan, als we toch aan het rekenen zijn, die loonkosten afzetten tegen de leeropbrengsten. Want studenten zijn vaak wel lekker aan het werk in een werkgroep, maar dat betekent niet dat ze er ook iets leren.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
