Op z'n Duits | Blokkeer het verdienvermogen van de BV Nederland

Eric Wiebes, bekend van grote faalprojecten als de nieuwe wet DBA die niet kwam, de ICT-hervorming bij de Belastingdienst die niet lukte en de afschaffing van de dividendbelasting die niet doorging, is minister van Economische Zaken in dit kwaliteitskabinet. Hij gaf in die hoedanigheid een interview aan het FD over de toekomst in het algemeen, waarin hij ook één alinea besteedde aan die van Het Onderwijs.

Die alinea werd gretig gedeeld op Twitter, waar we ondanks Wiebes’ veelzeggende staat van dienst over elkaar heen buitelden van verbazing over zoveel onkunde. Marc van Oostendorp schreef een scherpe column over de strijd tegen de Chinezen en diverse deskundigen toonden met studies het ongelijk van Wiebes over digitaal leren aan.

Ikzelf was niet zo ver gekomen. Wiebes had namelijk deze betoverende zin uitgesproken: ‘Onderwijs is een van mijn favorieten. En dan praat ik niet over hogere lonen voor leraren, want dat leidt niet tot een hoger verdienvermogen voor de samenleving.’

Ik was blijven hangen bij dat woord verdienvermogen. Als podcastmaker ken ik natuurlijk de term ‘verdienmodel’, maar ‘verdienvermogen’ was mij nieuw. Dat betekent, zo legde een corporate vriend mij desgevraagd uit, de capaciteit om in de toekomst structureel geld te verdienen. Bijvoorbeeld door innovaties of vanwege betere arbeidsproductiviteit.

Ik keek nog eens naar de uitspraak van Wiebes en snapte er helemaal niets van. Ik heb dan wel geen MBA Bedrijfskunde zoals hij, maar ik ben wel een echte gamma. Daarom weet ik dat het verdienvermogen van Nederland geheel afhankelijk is van docenten. Zonder leraren wordt ontwikkelpotentieel nooit omgezet in verdienvermogen. Er is dus een direct verband tussen hogere lonen voor leraren en meer geld voor Nederland in de toekomst.

Prinsjesdag kwam en ik kreeg ongelijk. De wereld werd nog onwerkelijker voor wetenschappers. Er is een begrotingsoverschot en het kabinet ziet ruimte ‘om te blijven investeren in de toekomst van Nederland’, maar op onnavolgbare wijze betekent dat niet investeren in onderwijs. Ondanks een schrijnend lerarentekort, komen er geen betere salarissen. Er gaat alleen geld naar het werven van zij-instromers. Maar zolang er niets wordt gedaan aan de werkdruk, is dat dweilen met de kraan open.

Het hoger onderwijs krijgt een nog grotere middelvinger: wij moeten bezuinigen. Het sleutelwoord voor ons is ‘bovenop’. De bezuinigingen komen bovenop bestaande bezuinigingen, bovenop eerder aangekondigde bezuinigingen en bovenop permanente bezuinigingen. Inmiddels zijn shady derivatenconstructies uit 2007 beter te begrijpen dan de bekostiging van het hoger onderwijs.

Op Folia las ik dat deze extra bovenopbezuinigingen te danken zijn aan ‘verkeerd uitgevallen’ studentenramingen en ICT-problemen bij DUO. Oftewel: ambtenaren van het ministerie deden hun werk niet goed, en die klappen mogen wij op de vloer opvangen. Wij, de sufferdjes die het verdienvermogen van Nederland in onze handen hebben.

Collega’s reageerden verbouwereerd. Sommigen hebben geen woorden, anderen hebben er nog maar één. Het begint met ‘st’ en het rijmt op ‘raken’. Losgezongen bestuurders geven blijk geen idee te hebben van wat de drijvende kracht van de BV Nederland is. Dat geldt ook voor de burger, die evenmin ziet dat er geen kenniseconomie is zonder kennis. We hebben het nu vaak genoeg geduldig uitgelegd; wie niet horen wil, moet voelen.

Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.