Op z'n Duits | Hoe ik onder valse voorwendselen naar de Onderwijsdag werd gelokt
‘Studenten willen meer dan ooit hun academische kennis en vaardigheden betekenisvol toepassen.’ Deze zin was bedoeld om docenten, onderwijsprofessionals en studenten enthousiast te maken voor de jaarlijkse UvA Onderwijsdag. Toen ik hem las, moest ik hard lachen om het onuitstaanbare proza dat zelfs in het bedrijfsleven niet gebezigd zou moeten mogen worden. Ik besloot de dag te bezoeken en hem helemaal kapot te columnen.
Het begon lekker genoeg. Rector Karen Maex opende de dag in gebroken Engels en interpreteerde een halflege aula tijdens de grote OV-staking als een teken van onderwijsenthousiasme. Het was de derde keer dat de UvA Onderwijsdag plaatsvond, wat me verbaasde. Onderwijs is een kerntaak van de universiteit en ik kan me niet voorstellen dat de UvA zich dat pas drie jaar geleden realiseerde. Elke werkdag is trouwens onderwijsdag, mompelde ik cynisch, en met de huidige werkdruk gaat dat dus ook over het weekend.
Maex vroeg zich af ‘how to shape future education’. Dan weet je dat je modetermen voor je neus krijgt. Daarna begon ze inderdaad over die onontkoombare ‘21st century skills’. Die term ken ik vooral van de onderwijskundigen die ik op Twitter volg en die altijd extreem kritisch zijn op deze oude wijn in nieuwe zakken, die mogelijk de onderwijskwaliteit schaadt.
Na Maex werd een nieuw onderdeel van de UvA gelanceerd, de Teaching & Learning Centre (TLC). Spottend wierp ik in stilte tegen dat dit gewoon een synoniem van ‘universiteit’ is. Smalend genoot ik van de lanceringsvideo: een gelikt filmpje met een Amerikaanse voiceover die een Rabobankreclametekst uitsprak over inspiratie, sterker worden en samen dingen uitvinden (helaas kon ik het filmpje online niet vinden, maar hij is te zien in de stream van het event – op 0:22:35). Het TLC bleek gewoon een Canvas-site te zijn.
So far so good, allemaal materiaal voor een vernietigende column over de onzin van deze Onderwijsdag. Maar toen kwamen de sprekers. Ik hoorde een begeesterde Sameer Ashar die zijn studenten immigratierecht met daadwerkelijke cliënten laat werken. Hij zou in ons land direct aangegeven worden bij het Meldpunt Linkse Indoctrinatie, want hij sprak over gedemocratiseerde epistemologie en leren dankzij onderdompeling in sociaal bewustzijn.
In een ‘break-out sessie’ (zure aantekening: zeg gewoon parallelsessie) luisterde ik naar onderwijskundige Frank Cornelissen over leren van ervaringen. Cornelissen gaf ons theorie en reflecteerde kritisch op de projecten waarin hij ‘experiential learning’ toepast. Ik vond het helemaal niet stom.
Om het nog erger te maken: in de pauzes sprak ik collega’s over onze onderwijspraktijken. Over hoe veel docenten bezig zijn met beter onderwijs geven. Over de mogelijkheden die de universiteit daartoe beschikbaar stelt. We bedachten zelfs concrete plannen, zoals bij iedere afdeling een onderwijskundige van dienst waaraan je voor aanvang van je vak je syllabus kunt voorleggen. Dan kun je feedback krijgen op de samenhang tussen leerdoelen en toetsen, en tips voor bijpassende activerende werkvormen.
Later die middag kwam de genadeslag. Kristina Edström gaf een keynote over wat iedere docent wil weten: hoe zorg je ervoor dat je studenten beter leren, zonder dat je als docent meer tijd kwijt bent aan onderwijs. De truc is om meer te doen dat leeropbrengst heeft, en minder dat dit niet heeft. Dat klinkt flauw, maar ze gaf vervolgens praktische tips hoe je dat voor elkaar krijgt. De zaal hing aan haar lippen.
Ik ook. Weg afbrandcolumn. Op de opening na was er niets van wat me beloofd was in de wervingstekst. In plaats van bevestigd te worden in mijn vooringenomenheid over zulke evenementen, had ik dingen geleerd. Zowel door kennis aangereikt te krijgen als door er actief mee bezig te zijn. Direct wist ik dat ik het geleerde ook zou gaan toepassen in het ontwerpen van vakken. Het was dus een extreem geslaagde Onderwijsdag, zelfs in didactisch opzicht. Teleurgesteld droop ik af naar huis.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
