Op z'n Duits | Turnitin is af
Hans studeert filosofie. Hij is kritisch en laat zich niet afschrikken door grote lappen tekst. Toen hij zijn scriptieopzet wilde uploaden via Blackboard, zoals geëist door zijn opleiding, moest hij eerst akkoord gaan met de gebruikersovereenkomst van TurnitinTurnitin is de plagiaatcontroletool die sinds september 2017 UvA-breed wordt gebruikt. Hans is niet zomaar iemand. Hij is Hans de Zwart, de baas van Bits of Freedom. En Hans ging mooi niet akkoord.
De Zwart legt in een blogpost uit wat er mis is. Door de voorwaarden te accepteren geef je Turnitin een brede, oneindige licentie om jouw werk te gebruiken voor bepaalde diensten die op ieder moment kunnen wijzigen zonder dat je daarvan op de hoogte wordt gesteld. De Zwart geeft ook aan wat hij veranderd wil zien voor hij wel kan instemmen: het werk mag alleen gebruikt worden voor plagiaatcheck, Turnitin dient het daarna direct te verwijderen en als er derde partijen betrokken moeten zijn bij de check, wil hij beperkende lijsten zien en de garantie dat de eerste twee voorwaarden ook bij hen gelden.
Folia dook er bovenop. Er werd gebeld met De Zwart en de uni werd netjes om een reactie gevraagd. Die reageerden volgens het Handboek Persvoorlichting: het onderwerp is bekend, ze vinden het reuze belangrijk en zijn ermee bezig. De woordvoerder benadrukt ook dat ‘de licentieovereenkomst in 2014 is getoetst aan de huidige wet- en regelgeving’.
Googelen
Turnitin wordt op meerdere universiteiten gebruikt, zoals aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en in Leiden en Maastricht. Het is de opvolger van Ephorus. Zulke diensten zijn onontbeerlijk in deze digitale copy/paste-tijden. Het is handig dat ze bestaan en we zouden gek zijn om docenten handmatig passages te laten googelen om fraude op te sporen (ook al doe ik dat regelmatig). Bovendien heb je een database nodig met het werk van andere studenten, omdat niet alles waarvan overgeschreven wordt toegankelijk is in het publieke domein.
Dat maakt de tweede voorwaarde van De Zwart trouwens lastig. Hij voelt zich niet geroepen om de service van Turnitin te verbeteren, maar vanuit de opsporingskant is opslaan noodzakelijk. De spanning tussen privacy en opsporingsmethoden is iets waar Bits of Freedom als digitale burgerrechtenorganisatie dagelijks tegenaan loopt en het maakt een mooi onderwerp van gesprek op de volgende borrel aldaar.
Onbevredigend antwoord
Terug naar Turnitin. Folia vroeg het bedrijf om reactie. Zij lieten weten heus geen gekke dingen te gaan doen met papers en opdrachten. Dat is volkomen onbevredigend. Ook De Zwart vindt dat. Hij mailt:
‘In feite zeggen ze: "Maak je geen zorgen over het wegtekenen van al je rechten, we hebben namelijk niet de intentie om er misbruik van te maken." Als die intentie er niet is, waarom moet ik dat dan toch ondertekenen? Waarom komen de daadwerkelijk afspraken niet overeen met de intentie? Daarnaast bestaat Turnitin natuurlijk helemaal niet "om academische integriteit te helpen en te ondersteunen, en om plagiaat te voorkomen", ze bestaan om zoveel mogelijk geld te verdienen voor een investeringsmaatschappij. Als academische integriteit écht je bestaansreden was, dan zou je bedrijf er heel anders uit zien.’
De Zwarts wantrouwen naar Turnitin is terecht. De Universiteit Utrecht besloot na een pilot met de tool te stoppen. Hun ICT-afdeling toetst software aan een aantal eisen en toen daar issues opkwamen, werd Turnitin gevraagd die op te lossen. Dat gebeurde niet en dus werd de samenwerking stopgezet. De issues in kwestie: de verwerking van persoonsgegevens en de gebruikerslicentie.
Doorverkochte gegevens
De case Turnitin staat voor een groter probleem. Overal in ons onderwijssysteem gaan scholen en instellingen voor digitale tools in zee met commerciële partijen. De gegevens van leerlingen en studenten komen in hun handen en we hebben geen idee wat ermee gebeurt en aan wie ze worden doorverkocht. Niet zelden ontbreekt de juridische en digitale kennis om gebruikersovereenkomsten op waarde te schatten.
Er zijn geen landelijke richtlijnen of protocollen. Iedereen maakt zijn eigen keuzes, zo vertelt de ICT-afdeling van de UU aan de telefoon. Het is goed dat er getoetst wordt aan de wet, maar dat kan leiden tot verschillende uitkomsten. Extra problematisch is dat er nauwelijks alternatieven zijn. Ephorus is bijvoorbeeld samengegaan met... Turnitin.
Als student zou je niet als mak schaap je lot moeten ondergaan omdat jouw instelling een bepaalde afweging (niet) heeft gemaakt. Hans de Zwart is vanwege zijn baan buitengewoon betrokken, maar ook als je dat niet bent mag je niet verplicht worden de controle over je werk weg te tekenen. Bij filosofie lijken ze het daarmee eens: de docent heeft laten weten al het werk van De Zwart via e-mail te accepteren. Dat schept precedent. Totdat de UvA en de andere universiteiten hun studenten beschermen tegen zulke opzettelijk vage en daarmee bedenkelijke gebruikersovereenkomsten, kun je dus gewoon niet akkoord gaan. Weet je daarin gesteund door de grootste verdediger van het grondrecht op privacy van Nederland.
