Heel verwonderlijk is dat niet gezien de vele gezondheidswaarschuwingen van slecht eten die de afgelopen decennia over ons zijn uitgestort. Dus laten we ons graag verleiden door feitelijk nog steeds vet en ongezond eten dat gepresenteerd wordt als gezond en voedzaam – het symbolische blaadje sla op de hamburger. De no nonsense vette bek van de klassieke automatiek past daar niet in, die is iets te confronterend slecht.
Desondanks dacht ik dat het eetgedrag van de gemiddelde Nederlander de afgelopen decennia een stuk gezonder is geworden maar dat blijkt niet helemaal het geval. Ja, biologisch is hot en we eten vast gemiddeld minder zout en vet dan onze ouders maar overgewicht is bijvoorbeeld in achterstandswijken als de Westelijke Tuinsteden een groeiend probleem.
Hangt slechtere voeding dan samen met een beperkter budget, woonomgeving, afkomst of cultuur? Is het een broodje aap (...) dat er in steden ongezonder wordt gegeten dan op het platteland waar ze in ieder geval begrijpen dat brood niet aan een Albert Heijn-boom groeit maar van graan wordt gemaakt? En wat werkt wel en wat niet in het bevorderen van gezonder eetgedrag?
Vragen die ik Peter Weijs serveer, lector gewichtsmanagement bij voeding & diëtiek (HvA):
'Gezond eetgedrag is een lastig uit te leggen begrip. Je moet met zo veel zaken rekening houden. Als we erin slagen wat zout uit producten te halen, wil dat nog niet zeggen dat we gezonder worden. Voedsel moet ook genoeg vezels bevatten bijvoorbeeld. Het moet afwisselend zijn zodat je verschillende essentiële voedingsstoffen zoals vitamines voldoende binnenkrijgt. Het bewaken van deze balans is niet anders in de stad dan op het platteland, of bij mensen die minder opleiding hebben genoten. Tegelijkertijd maken mensen met een smallere beurs vaak andere keuzes – half-om-half gehakt bijvoorbeeld in plaats van het minder vette maar duurdere rundergehakt. En toch gaat er ook vaak een multi-pack kingsize flessen frisdrank in het winkelwagentje. Veel ouders zijn zich niet bewust dat ze hun kind anderhalve liter frisdrank per dag laten drinken wat op langere termijn kan leiden tot overgewicht. Er ontbreekt dus ook kennis en inzicht. Het gaat om producten maar ook om beweeggedrag, opvoedgedrag, grenzen stellen en handhaven. Als je net aan je rekeningen kan betalen is gezond eten niet je prioriteit. Maar het kan wel. Er zijn gezonde slanke mensen met een smalle beurs en dikke mensen met een hoge opleiding. In het algemeen zijn we de maat een beetje kwijt geraakt en daar moet je je bewust van worden. Een goed begin is te begrijpen waar producten vandaan komen en dat vers erg lekker is. Van fastfood naar biologisch is voor mij niet zo zeer van ongezond naar gezond, maar bewust zijn van wat je doet en daarmee verstandige keuzes maken. Met de toenemende bevolkingsgroei en verstedelijking zal de noodzaak van het bewustzijn van voedsel voorlopig niet afnemen. De interesse voor de voedingsopleidingen blijft daarmee groot.'
Een even vrolijk als terugkerend discussiepunt is of snoepautomaten op onderwijslocaties moeten verdwijnen of gevuld met gezondere producten. Mijn eigen schrikbeeld daarbij is dat van een verschrompelde radijs achter glas voor één euro. Maar echt representatief zal ik wel niet zijn want als het even kan scoor ik halverwege werkdagen een Turkse pizza in de Van Woustraat.
Meer beeld op www.rogierverkade.nl
