UvA-docent politicologie en journalist Martijn van Tol reisde afgelopen zomer naar de Syrische grens om Syrische studenten les te geven. In februari gaat hij weer. ‘Syrië is de hel op aarde. Maar mijn studenten zaten óók vol kracht en levensvreugde.’
Toen Van Tol gevraagd werd of hij als vrijwilliger een week les wilde geven aan tweeëndertig Syrische studenten die niet meer welkom waren op de universiteit in hun land, hoefde hij niet lang na te denken. ‘Ik vond het een fijn idee dat ik de kans kreeg die mensen te helpen,’ legt hij uit. Het verzoek kwam van Spark, een ngo die zich bezighoudt met het verbeteren van onderwijs in conflictgebieden. Een leuk detail: Spark werd in 1993 opgericht door twee UvA-studenten.
Afgelopen juni ben je naar de Syrische grens afgereisd om les te geven aan Syrische studenten. Wat voor studenten waren het?
‘Eigenlijk zijn het nu geen studenten meer, maar vooral activisten. Ze hebben hun studie moeten staken omdat ze openlijk tegen het regime van Assad zijn. Daarom mogen ze zich niet meer op de universiteit vertonen. Nu zetten ze zich in voor de "revolutie", ze houden zich bezig met voedselverspreiding, het herstellen van gebombardeerde woningen en ziekenhuizen of het oprichten van alternatieve mediakanalen. ’
Waarin heb je ze lesgegeven?
‘Ik was gevraagd een programma voor te bereiden dat gericht was op vertrouwen creëren en samenwerken. Syrië is vijftig jaar een dictatuur geweest. Iedereen houdt elkaar daar in de gaten. Dat schept wantrouwen. Het was dus zaak dat de studenten eerst mij en elkaar vertrouwden. Dat klinkt misschien gek, ze waren immers allemaal tegen Assad. Maar dat wantrouwen zit heel diep. Een belangrijk doel was dan ook dat ze even uit de oorlog waren en dat ze hun vertrouwen in elkaar terugvonden. Dit is immers de generatie die het land straks weer moet gaan opbouwen.’
Wat heb je gedaan om dat vertrouwen te creëren?
‘Ik heb heel veel groepsoefeningen met ze gedaan. Zo liet ik ze onder tijdsdruk constructies bouwen van marshmallows en spaghettistokjes. En dat in groepjes. Dan leer je wel samenwerken hoor.Maar er waren ook serieuzere oefeningen waarmee ik ze ervan bewust probeerde te maken hoe groepen tegen elkaar opgezet worden.’
Deze studenten leven al twee jaar in oorlog. Wat is het heftigste wat je hebt meegemaakt met ze?
‘Op een gegeven moment gaf ik ze de opdracht te beschrijven hoe ze wilden dat hun leven er in 2035 uitzag. Een meisje vertelde toen heel kalm en met een glimlach op haar gezicht dat ze dan martelaarster zou zijn in de hemel. Ik stond met mijn mond vol tanden en heb de beurt snel aan iemand anders gegeven. Maar over het algemeen viel me vooral op dat deze studenten heel krachtig en levenslustig zijn. Ondanks alle ellende is er geen haar op hun hoofd die eraan denkt Syrië te ontvluchten. Ze houden van hun land en willen ervoor strijden. ’
Heb je nog contact met ze?
‘Met een aantal van hen heb ik nog contact via Facebook. Ik weet dat er in de tussentijd twee studenten van de groep ontvoerd zijn door Al-Qaida. Van een andere student weet ik dat zijn vader vermoord is.’
In februari ga je weer naar de Syrische grens om les te geven. Wat ga je ze dan leren?
‘Dat weet ik nog niet. De eerste keer was een pilot. Nu heb ik meer voorbereidingstijd. De groep wordt in ieder geval een stuk groter. Het is de bedoeling dat er 150 studenten mee gaan doen.’
Toen Van Tol gevraagd werd of hij als vrijwilliger een week les wilde geven aan tweeëndertig Syrische studenten die niet meer welkom waren op de universiteit in hun land, hoefde hij niet lang na te denken. ‘Ik vond het een fijn idee dat ik de kans kreeg die mensen te helpen,’ legt hij uit. Het verzoek kwam van Spark, een ngo die zich bezighoudt met het verbeteren van onderwijs in conflictgebieden. Een leuk detail: Spark werd in 1993 opgericht door twee UvA-studenten.
Afgelopen juni ben je naar de Syrische grens afgereisd om les te geven aan Syrische studenten. Wat voor studenten waren het?
‘Eigenlijk zijn het nu geen studenten meer, maar vooral activisten. Ze hebben hun studie moeten staken omdat ze openlijk tegen het regime van Assad zijn. Daarom mogen ze zich niet meer op de universiteit vertonen. Nu zetten ze zich in voor de "revolutie", ze houden zich bezig met voedselverspreiding, het herstellen van gebombardeerde woningen en ziekenhuizen of het oprichten van alternatieve mediakanalen. ’
Waarin heb je ze lesgegeven?
‘Ik was gevraagd een programma voor te bereiden dat gericht was op vertrouwen creëren en samenwerken. Syrië is vijftig jaar een dictatuur geweest. Iedereen houdt elkaar daar in de gaten. Dat schept wantrouwen. Het was dus zaak dat de studenten eerst mij en elkaar vertrouwden. Dat klinkt misschien gek, ze waren immers allemaal tegen Assad. Maar dat wantrouwen zit heel diep. Een belangrijk doel was dan ook dat ze even uit de oorlog waren en dat ze hun vertrouwen in elkaar terugvonden. Dit is immers de generatie die het land straks weer moet gaan opbouwen.’
Wat heb je gedaan om dat vertrouwen te creëren?
‘Ik heb heel veel groepsoefeningen met ze gedaan. Zo liet ik ze onder tijdsdruk constructies bouwen van marshmallows en spaghettistokjes. En dat in groepjes. Dan leer je wel samenwerken hoor.Maar er waren ook serieuzere oefeningen waarmee ik ze ervan bewust probeerde te maken hoe groepen tegen elkaar opgezet worden.’
Deze studenten leven al twee jaar in oorlog. Wat is het heftigste wat je hebt meegemaakt met ze?
‘Op een gegeven moment gaf ik ze de opdracht te beschrijven hoe ze wilden dat hun leven er in 2035 uitzag. Een meisje vertelde toen heel kalm en met een glimlach op haar gezicht dat ze dan martelaarster zou zijn in de hemel. Ik stond met mijn mond vol tanden en heb de beurt snel aan iemand anders gegeven. Maar over het algemeen viel me vooral op dat deze studenten heel krachtig en levenslustig zijn. Ondanks alle ellende is er geen haar op hun hoofd die eraan denkt Syrië te ontvluchten. Ze houden van hun land en willen ervoor strijden. ’
Heb je nog contact met ze?
‘Met een aantal van hen heb ik nog contact via Facebook. Ik weet dat er in de tussentijd twee studenten van de groep ontvoerd zijn door Al-Qaida. Van een andere student weet ik dat zijn vader vermoord is.’
In februari ga je weer naar de Syrische grens om les te geven. Wat ga je ze dan leren?
‘Dat weet ik nog niet. De eerste keer was een pilot. Nu heb ik meer voorbereidingstijd. De groep wordt in ieder geval een stuk groter. Het is de bedoeling dat er 150 studenten mee gaan doen.’
