Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
actueel

Kritiek op eredoctoraat voor ‘India’s corporate czar’

Dirk Wolthekker,
7 januari 2013 - 18:40
Het eredoctoraat dat op 8 januari wordt uitgereikt aan de Indiase grootindustrieel Ratan Tata wordt niet door iedereen met instemming begroet. De aan de UvA werkzame wetenschapper Sruti Bala, werkzaam bij het Amsterdam Centre for Globalisation Studies, heeft een kritische opiniebijdrage geschreven in de Volkskrant, mede ondertekend door twintig andere UvA-wetenschappers.

Ratan Tata krijgt het eredoctoraat ter gelegenheid van de 381e dies natalis van de UvA vanwege zijn volgens de UvA ‘grote bijdrage aan de wereldwijde expansie van de Tata Group, waarbij hij economische groei liet samengaan met een uitgebreid corporate social responsibility-programma van het concern.’

Ratan Naval Tata (1937) was tot eind december voorzitter van Tata Sons en van de Tata Group, een multinational met 450.000 werknemers en een jaaromzet van 80 miljard euro. Ratan is er meer dan twintig jaar bestuursvoorzitter van geweest. Hij was tevens directievoorzitter van verschillende Tata-bedrijven, waaronder Tata Steel, Tata Motors en Tata Consultancy Services. Daarnaast gaf hij leiding aan de belangrijkste filantropische instellingen van de Tata Group, de Sir Dorabji Tata Trust en de Sir Ratan Tata Trust.

Hij wordt van vele kanten gewaardeerd vanwege zijn bijdrage aan de economische ontwikkeling van India. Die waardering kwam ook uit wetenschappelijk hoek: Tata kreeg in het verleden verschillende eredoctoraten en andere hoge wetenschappelijke onderscheidingen aan onder meer de University of Cambridge, de University of Warwick en Yale University. Niettemin is er ook kritiek. Hij werd beschuldigd van wapenleveranties aan Birma, van landdiefstal en van nepotisme. Pakistan Today omschreef hem deze week als ‘symbol of Indian capitalism’, maar voegt eraan toe: ‘… with a rare reputation for combining fast growth and ethical conduct in a nation still bedevilled by corruption’. De krant omschrijft hem als ‘India’s corporate czar.

Maar de UvA-wetenschappers gaan verder. Ze schrijven in hun opiniebijdrage onder meer: ‘Vaak luidt het dat Tata zorgt voor werkgelegenheid en dat het zijn werknemers voorziet van een behoorlijk systeem van sociale zekerheid. Wat minder vaak wordt verteld, is dat Tata zwaar wordt gesubsidieerd door de huidige neoliberale overheid van India die hiermee niet alleen haar verantwoordelijkheden uitbesteedt, maar al doende ook een enorme macht legt bij een privaat bedrijf.’

De UvA-wetenschappers schrijven verder: ‘Wat al helemaal niet verteld wordt, is hoezeer de Tata Group voor haar private belangen enorme delen agrarisch gebied in India verwerft, hetgeen al meermaals tot ruraal verzet heeft geleid. Het concern Tata is in die gebieden verantwoordelijk geweest voor een inkrimping van de werkgelegenheid in plaats van een groei, en haar kapitaalintensieve en energieverslindende productiemethoden zijn ook ecologisch niet houdbaar. Een recent rapport van het ministerie van Plattelandsontwikkeling neemt geen blad voor de mond als het concludeert dat de inbezitneming van land voor grootschalige mijnprojecten door bedrijven zoals Tata “de grootste roof van inheems land is, sinds Columbus”. De vraag luidt waarom de UvA - in navolging van andere universitaire instellingen - een eredoctoraat toekent aan de CEO van een mega-bedrijf dat vanuit meerdere hoeken zwaar bekritiseerd wordt omwille van haar steeds groeiende bedrijfsmonopolie.’

Zie hier voor de hele opiniebijdrage in de Volkskrant.

Erepromotor Han van Dissel wil vooralsnog niet reageren op de kritiek. Wel zal er op 8 januari, voorafgaand aan de uitreiking van het eredoctoraat, een debat zijn bij Room for Discussion met Ratan Tata. Aanvang 12.30 uur in de hal van gebouw E van het Roeterseilandcomplex.