Op grote schaal overlast corpshuizen: ‘Ik ben slechthorend en zelfs ik lig er wakker van’
Corpshuizen door heel Amsterdam geven ernstige overlast voor hun buurt. Buren liggen doordeweeks wakker door nachtenlange feesten en gejoel op straat. Door onduidelijkheid over wie eindverantwoordelijk is binnen de huizen, lijkt de oplossing voor buurtbewoners ver weg.
Woensdagochtend 4.00 uur: de Portugese Suzie* (54) en haar drie puberkinderen liggen al uren wakker. De oorverdovende muziek van het naastgelegen dispuutshuis van Hera op de Nieuwezijds Kolk beukt door de muren heen. Schoonmaakster Suzie overweegt de jongens aan te spreken, de politie te bellen, maar dat heeft ze vaak genoeg gedaan en het helpt niets. Ze besluit het vannacht maar weer uit te zitten. Over anderhalf uur moet ze alweer met haar schoonmaakspullen bij haar klanten op de stoep staan.
Folia is sinds begin september langs tien van de 38 dispuutshuizen geweest. Daarbij sprak Folia met meer dan dertig buren. Folia deed een rondgang langs meer dan tien huizen, maar alleen de reacties van buurtbewoners van huizen waarbij drie of meer buren konden worden gesproken, zijn meegenomen.
*Omdat sommige buren niet in de volledige openbaarheid wilden treden is ervoor gekozen om bij alle buren alleen de voornaam en leeftijd te vermelden.
De eerste collegemaand zit er weer op en dat betekent dat het leven in dispuutshuizen weer is begonnen. Een verse lichting jeugdige en energieke bewoners arriveert; zij kunnen niet wachten om te feesten in hun nieuwe woning. Maar met feesten komt ook bonkende muziek, gejoel op de stoep, en uiteindelijk klaarwakkere buren. Zulke overlast door dispuutshuizen is een grootschalig probleem in de stad, zo blijkt uit een rondgang van Folia. Acht van de tien door Folia onderzochte huizen zorgen structureel voor overlast in hun buurt (zie verantwoording, red.).
‘Ernstig wangedrag’
Het Amsterdamsch Studenten Corps (ASC/AVSV, kort: ASC), in de volksmond ‘het corps’, heeft 2700 leden onderverdeeld in 38 disputen. Disputen zijn subverenigingen die bestaan uit of mannen of vrouwen, allemaal met een eigen cultuur en ontgroening. Zij komen wekelijks samen in de sociëteit van het overkoepelende corps.
De disputen van het corps hebben ook allemaal een eigen dispuutshuis. Die huizen zijn meestal in eigendom van het dispuut zelf. In zo’n huis wonen acht tot zeventien leden van dat dispuut, uit verschillende lichtingen. In die woningen vinden ook vaak feesten van het bijbehorende dispuut plaats. Deels vanwege ‘ernstig wangedrag’ in de buurt, besloot het ASC-bestuur in augustus al het dispuut Thalia nieuwe leden te ontzeggen. De problemen van het Thalia-huis in de Vondelstraat in Oud-West blijken bij een rondgang van Folia net zozeer voor te komen bij andere dispuutshuizen. Bij vier dispuutshuizen is de overlast zelfs zó ernstig dat buren zeggen te willen verhuizen.
Terreur van geluid
Geluidsoverlast is veruit de grootste bron van klachten. Buurtbewoners van acht dispuutshuizen hebben last van harde muziek en luidruchtig gepraat op straat, tot diep in de nacht. Buren geven vooral massaal aan ‘s nachts wakker te liggen van de bas uit de muziekboxen van het naastgelegen dispuutshuis. Omwonenden van het mannendispuut Hera geven zelfs aan dat hun hele woning door die bas beeft. ‘Ik heb vaak het gevoel dat er een aardbeving plaatsvindt,’ zegt een 28-jarige buurvrouw. De 57-jarige Eva noemt de continue geluidsoverlast die zij ervaart van het mannendispuut Aeneas op de Plantage Parklaan zelfs ‘een terreur van geluid’.
Doordat er het hele jaar door feesten in de dispuutshuizen worden gegeven, is er voor buurtbewoners vrijwel nooit een periode waarin ze geen geluidsoverlast ervaren. Alleen in juli, vlak voor de ontgroeningen, is het relatief stil. Veel dispuutsleden zijn dan op vakantie. De meeste buren zeggen geen moeite te hebben met een sporadisch feestje tot een voor hen redelijke tijd, maar de muziek stopt zelden om middernacht.
Doordeweeks
Bovendien vinden de feestjes niet alleen in het weekend plaats, maar bij meerdere dispuutshuizen ook gedurende de werkweek. ‘Ik moet ‘s ochtends vroeg opstaan voor mijn baan als software engineer. Dat is hartstikke druk, maar daar hebben de jongens naast mij lak aan,’ zegt de Indiase Amit (42), woonachtig naast het Beaufort-huis op de Kloveniersburgwal dat al in 2017 in opspraak kwam vanwege hevige geluidsoverlast.
De geluidsoverlast veroorzaakt door de verschillende dispuutshuizen bereikt een hoogtepunt in augustus, vertellen alle ondervraagde buurtbewoners. In de eerste twee weekenden van augustus - voor de ontgroening van de disputen later die maand - vindt de werving van nieuwe dispuutsleden plaats. Die werving wordt gehouden op de dispuutshuizen en gaat gepaard met luide muziek. Ook joelen en zingen de dispuutsleden meerdere keren luidkeels op straat. ‘Ik ben ondernemer en werk thuis aan mijn zaak,’ zegt Michael (28) die tussen het mannendispuut Homerus en het vrouwendispuut Oktopus in de Kerkstraat woont. ‘Om beurten gaan ze los; ik krijg de hele dag niks gedaan.’
Verhuizen
De overlast heeft grote gevolgen. Bij vier van de tien dispuutshuizen zeggen meerdere omwonenden zelfs te willen verhuizen. Toen Beaufortbuurman Amit klaagde over de geluidsoverlast bij de bewoners van het dispuutshuis, antwoordde een corpslid volgens Amit: ‘Dan had je maar niet naast een studentenhuis moeten gaan wonen.’ Op een andere video-opname ingezien door Folia is te zien hoe een bezoekend vrouwelijk corpslid na een woordenwisseling met de klagende buurman hem dreigt fysiek aan te vallen. Hoewel andere bewoners van het buurpand minder negatief zijn, ziet Amit zijn woning door de vele incidenten inmiddels niet meer zitten.
Ook meerdere buren naast het Hera-huis op de Nieuwezijds Kolk besloten door de geluidsoverlast te vertrekken. In het tweede pand naast het dispuutshuis zitten woningen voor mensen met een gehoorbeperking. ‘Ik ben slechthorend, maar hun feesten hoor ik zelfs,’ zegt Kim (28). Het pand boven haar staat inmiddels ook te koop. Haar 40-jarige bovenbuurvrouw wil vanwege het continue kabaal ook weg: ‘Die jongens geven echt niets om wie in deze straat woont.’
Bij zes van de tien dispuutshuizen zien omwonenden zich gedwongen wekenlang hun huis uit te moeten. Die uittocht geschiedt vooral in de drukke feestweken tijdens de ontgroening in augustus, vaak midden in het hoogseizoen. ‘Dan weg moeten kost ons veel geld,’ zegt een 23-jarige buurvrouw in de Kerkstraat. Ze woont met haar vriend naast de huizen van zowel Homerus als Oktopus. ‘Zelfs even een filmpje op de bank kijken is onmogelijk met die herrie.’
Radeloos
Meer dan twintig buurtbewoners geven aan dat vooral het gebrek aan communicatie een probleem is. ‘Het zijn één op één vriendelijke jongens en meisjes, maar bij overlast is het compleet onduidelijk wie van de groep aan te spreken’ is de tendens. Dat heeft grotendeels te maken met het verloop binnen zo’n dispuutshuis, zeggen buren. Afspraken moeten elk jaar weer opnieuw gemaakt worden omdat er nieuwe dispuutsbesturen en huisbewoners arriveren. ‘Ik weet dit jaar weer niet wie ik moet aanspreken,’ zegt Sara (60) die naast het vrouwendispuut Karaat op de Jacob van Lennepkade woont.
Bij overlast is bovendien de gecommuniceerde verantwoordelijke van het dispuutshuis vaak niet bereikbaar of duidelijk. Buurman Amit zegt radeloos dat hij van Beaufort al minstens vijf nummers heeft doorgekregen van mensen die hij ‘écht moet spreken bij onrust’. ‘s Nachts – als Amit met een dreunende bas naar het plafond ligt te staren - blijven reacties doorgaans uit.
Ook zien de buren van de overlast veroorzakende huizen graag dat de woningen minder als feestlocaties worden gebruikt. De meeste snappen dat ze nu eenmaal naast een druk studentenhuis wonen, maar hadden niet verwacht dat dit ook een feestplek voor het hele dispuut zou zijn. Buurman Herman (83) van het Atomos-huis op de Keizersgracht (dat ook al eerder in opspraak kwam), was in de jaren zestig rector van het Utrechtse corps en zag dat in zijn tijd studentenhuis gewoon als woonhuizen werden gebruikt. ‘Ik snap niet dat ze hun feesten niet gewoon op de ASC-sociëteit of in een van al die Amsterdamse kroegen houden.’
Doodse stilte
Mannendispuut Odoleh op de Keizersgracht ter hoogte van de Jordaan laat al jaren zien hoe het wel moet, zeggen buurtbewoners. Sinds zo’n acht jaar heeft het dispuutshuis steeds meerdere jaren dezelfde contactpersoon. Die is daarnaast altijd vlug bereikbaar. In het weekend is er hooguit maandelijks een feest dat steevast van tevoren mondeling en schriftelijk wordt aangekondigd. Doordeweeks heerst er na 22.00 uur doodse stilte. ‘Sinds er afspraken zijn gemaakt, is naast zo’n huis wonen prima,’ zegt buurman Rick (53).
Ook over het damesdispuut Pinot zijn buren lovend. Bij eventuele feesten komen de verantwoordelijke meisjes een goodie bag rondbrengen. ‘Met wijn én oordoppen,’ zegt buur Jan Hein (64) grijnzend. In de ontgroening in augustus hoor je hooguit wat geschreeuw en is het even tolereren, zegt het aangrenzende onderzoeksinstituut NIAS. De rest van het jaar zijn feesten op het huis beperkt en vinden in goed overleg plaats, melden meerdere buurtbewoners. Buurman Jan-Hein: ‘Na een paar maanden zijn ze toch al te schor om nog te schreeuwen.’
Snakken naar rust
Het goede burencontact en de beperkte feesten bij Odoleh en Pinot wekt hoop bij de buren van de acht overlastgevende huizen. Dat de buurt dan nog af en toe studentengedrag moet tolereren, vindt de overgrote meerderheid van de buren geen probleem. Een Franse buurvrouw van het Odoleh-huis zegt dat men met meer rust ook wel een paar incidenten aankan. ‘Afgelopen jaar renden die jongens ineens met een brandende bank naar buiten. Het blijven natuurlijk wel studenten.’
Andere buren snakken naar rust. Ze geven aan graag te zien dat disputen contact zoeken met de buurt, per dispuut één verantwoordelijke voor een langere periode wordt aangewezen en dat corpsleden hun huizen minder als feestlocatie gebruiken. ‘De gemeente, het ASC, oud-leden, iemand moet hier toch iets tegen doen?’, zegt Beaufortbuurman Amit.
Reactie ASC
ASC-rector Quirine Postma zegt in reactie op dit artikel de signalen serieus te nemen: ‘Overlast vanuit studentenhuizen keuren wij nadrukkelijk af.’ Ze zegt met de betreffende huizen in gesprek te gaan.
Het corps erkent daarnaast dat continuïteit in verantwoordelijken essentieel is, maar zegt dat disputen al vaste contactpersonen hebben die meerdere jaren op het huis wonen. ‘Tevens vragen wij disputen hun activiteiten vooraf bij de buren aan te kondigen en rekening te houden met mogelijke overlast.’ Het ASC gaat in hun antwoord niet in op de vraag of bovenstaande verhalen bij hen bekend zijn, maar zegt ‘signalen nauwlettend te volgen’.
