Ritalin is populair onder studenten; zelfs bij de drugsdealer te koop
Moeite met focussen bij de colleges, of een korte aandachtsboog tijdens het leren? Ritalin is populair onder studenten, zowel met als zonder doktersrecept. ‘Voor m’n laatste tentamen heb ik drie keer in een week Ritalin gebruikt.’
Het aantal Nederlanders dat ADHD-medicatie slikt is de afgelopen jaren fors toegenomen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Ritalin, of methylfenidaat, zoals de werkzame stof eigenlijk heet, is qua effect vergelijkbaar met amfetamine (speed), maar dan minder sterk, en wordt steeds vaker voorgeschreven. Het aantal Nederlanders dat het medicijn in 2023 gebruikte is gestegen naar zo’n driehonderdduizend, dat is een verviervoudiging ten opzichte van zeventien jaar eerder.
Of een even grote toename ook onder studenten zichtbaar is, kan Sietse Wieringa, directeur bij Bureau Studentenhuisartsen, niet precies zeggen. Vanwege een overgang naar een nieuw informatiesysteem ontbreekt het de organisatie op dit moment aan een database om de exacte gegevens uit te plukken. ‘Toch durf ik wel te zeggen dat ook onder studenten het gebruik in die periode van zeventien jaar is gestegen,’ aldus Wieringa.
Diagnose
Volgens de directeur is de definitie van een ADHD-diagnose de afgelopen jaren opgerekt. ‘Daardoor wordt het steeds lastiger te zeggen wie er nu wel of niet écht last van heeft, en dus Ritalin voorgeschreven zou moeten krijgen.’ Wieringa vermoedt dat ook studenten zonder doktersrecept nog altijd veel gebruik van het middel maken: ‘Maar zij kloppen daarvoor natuurlijk niet bij ons aan. Wel krijgen we soms te horen dat studenten het al eens via huis- of studiegenoten hebben geprobeerd voor ze de diagnose kregen.’
Volgens cijfers van het Trimbos-instituut gebruikte in 2023 drie procent van de hbo- en wo-studenten Ritalin zonder doktersrecept. Voor de grote meerderheid van deze groep geldt dat ze het middel gebruiken tijdens het studeren, maar een minderheid van elf procent geeft aan Ritalin ook recreatief te gebruiken bij het uitgaan. Hoewel zij het dus niet via de huisarts kunnen krijgen, weten ook studenten zonder ADHD-diagnose gemakkelijk aan Ritalin te komen, via vrienden, familie, of drugsdealers.
Partydrugs
Over die Amsterdamse drugdealers wordt vaak gezegd dat zij na het binnenkrijgen van een bestelling nog sneller op de stoep staan dan de gemiddelde pizzakoerier. In het geval van Ritalin lijkt dat niet anders te zijn. Bij verschillende drugsdealers blijkt het ADHD-medicijn met een paar berichtjes namelijk doodeenvoudig te bestellen.
Waar Ritalin op de menukaart van de ene dealer onder de noemer specials is terug te vinden – tussen de LSD, de Diazepam en de Kamagra – hanteert de ander een apart medicijnenkopje, waar de pillen naast kalmeringsmiddelen als Temazepam en Xanax te koop worden aangeboden. Studiepillen, tien milligram, staat er tussen haakjes achter. De kosten liggen zo rond de vijf euro per pil, vergelijkbaar met populaire partydrugs als XTC en 2CB. Een doosje (dertig stuks) gaat voor 125 euro, en voor de grootverbruiker biedt één van de dealers zelfs een deal van tweehonderd pillen voor vijfhonderd euro aan.
Studenten
Op de Roeterseilandcampus blijken verschillende studenten rond te lopen die ervaring hebben met het medicijn. Zo gebruikte de vierentwintigjarige Kes een paar jaar geleden wel eens Ritalin tijdens het studeren, ook al heeft ze geen ADHD. ‘Maar ik kwam er niet aan via een drugsdealer, die heb ik niet in mijn netwerk en ik was ook niet van plan er geld voor te betalen,’ vertelt ze terwijl ze opkijkt van de groepsopdracht die ze met twee medestudenten aan het maken is. ‘Ik kreeg het van een vriendin met ADD die de pillen zelf lang niet altijd slikte, daarom gaf ze mij een strip. Volgens mij was dat tijdens m’n scriptie, of vlak voor een tentamen.’
Hoewel onlangs uit onderzoek bleek dat het gebruiken van Ritalin tijdens tentamens niet leidt tot hogere cijfers, merkte Kes dat het bij het leren voor haar wél goed werkte. ‘Ik kwam in een goede focus terecht, het lijkt een beetje op speed’, zegt ze lachend. ‘In die paar uur dat het actief is kan je goed doorwerken. Ik had toen even een drukke periode waarin ik veel tegelijk moest doen, dus ik wilde het wel eens proberen. Je krijgt het werk gewoon sneller af. Het heeft er echt wel aan bijgedragen dat ik toen m’n deadline haalde.’
Ook Philip (24) heeft ervaring met het middel, vertelt hij terwijl hij buiten in de zon zit te lunchen. ‘Ik gebruik het wanneer ik tentamens of een belangrijke opdracht heb. Voor m’n laatste tentamen heb ik drie keer in een week Ritalin gebruikt, maar buiten de tentamenperiodes neem ik het niet.’ Hij heeft geen ADHD-diagnose, maar sluit niet uit dat hij zich ooit nog laat testen. ‘Dan weet ik waar ik aan toe ben. Vrienden zeggen vaak dat ze denken dat ik ADHD heb.’
Om aan Ritalin te komen heeft hij die diagnose in ieder geval niet nodig: ‘Ik krijg het van een vriendin die het eigenlijk dagelijks zou moeten slikken, maar dat niet doet. Ik merk dat ik veel minder met andere dingen bezig ben als ik het gebruik. Normaal ben ik na één of twee uur echt wel klaar, maar met Ritalin kan ik zo viereneenhalf uur door en een opdracht in één keer afmaken.’ Volgens Philip is het gebruik van het middel in zijn omgeving niet ongebruikelijk. ‘Het helpt je beter te studeren, dus veel mensen willen proberen of het voor hen werkt.’
