Alleen nog flinke dosis geluk nodig: geneeskunde aan UvA stopt met selectie
Wie arts wil worden, hoeft straks bij de UvA alleen nog een flinke portie geluk mee te nemen. De bachelor geneeskunde kiest er namelijk voor om haar studenten weer ongewogen te loten. Iedere vwo-student met het juiste vakkenpakket is dus welkom. Op de VU blijft daarentegen selectie de norm.
De UvA-bachelor geneeskunde gaat vanaf academisch jaar 2026-2027 haar eerstejaars kiezen via een ongewogen loting. Daarmee stapt de opleiding af van een selectieprocedure via een kennis- en studievaardighedentoets en wordt de aanmelding voor vwo-studenten met het passende vakkenpakket een stuk simpeler.
Loting is sinds twee jaar weer toegestaan door een wijziging in de wet. Daarvoor was loten een lange tijd verboden, omdat, zo was het argument, getalenteerde artsen in spé niet afhankelijk zouden moeten zijn van het lot. Al snel bleek dat selectie – waar middelbare scholieren worden geselecteerd op basis van cijferlijsten, kennis- en studievaardigheidstoetsen, cv en of motivatie – in het voordeel werkte van kinderen van rijke ouders die via bijles of stageplaatsen een streepje voor hadden.
Gelijke kansen
Om diversiteit te bevorderen, is loten nu dus weer mogelijk. Toch gingen niet gelijk alle geneeskundeopleidingen in Nederland over. Ook bij de UvA ging er een langdurig proces aan vooraf. ‘Toen in 2023 loting weer mogelijk werd was de tijd te kort om het gelijk voor het volgende collegejaar in te voeren,’ zegt Suzanne Geerlings, vice-decaan onderwijs bij de Faculteit der Geneeskunde aan de UvA. ‘Wij wilden de huidige methode eerst evalueren en draagvlak creëren binnen de organisatie voor een nieuw systeem. Toen de kogel eenmaal door de kerk was, was het nog wachten op een handtekening van het College van Bestuur, die is er inmiddels.’
Aan de huidige selectie van geneeskunde zaten haken en ogen, zo kwamen er altijd veel meer studenten in aanmerking voor de studie dan er uiteindelijk geselecteerd konden worden. Ook trainden sommige studenten voor de toelatingstoets, sommigen maakten daar zelfs een jaar voor vrij, iets dat niet iedere vwo-student zich kan permitteren.
‘Uiteindelijk hebben we gekozen voor een methode die de vwo-klas uit Amsterdam en omstreken het best weerspiegelt,’ zegt Geerlings: ‘Ongewogen loting geeft aan alle kandidaten een even grote kans om te worden toegelaten.’
Met ongewogen loting hoopt Geerlings de drempel voor studenten te verlagen zodat studenten van verschillende achtergronden, geslacht, genderidentiteit, geloof en sociaal-economische status zich aanmelden. Geerlings: ‘Een diverse instroom van aspirant-artsen is voor de faculteit belangrijk omdat de patiëntenpopulatie ook heel divers is. Hiermee stimuleren we dat artsen een afspiegeling van de samenleving zijn.’
Studiesucces
Gaat dat niet ten koste van de studieresultaten? Geerlings: ‘Dat verwachten we niet. Maar er zijn zoveel meer zaken waarop studenten zich ontwikkelen. Denk ook aan persoonlijke groei en voldoening. Bovendien ontwikkelen studenten zich nog heel erg in hun studietijd.’
Wel wil de opleiding geneeskunde een vrijwillige studiekeuzecheck aanbieden zodat de student een goed beeld kan krijgen van de opleiding en kan inschatten of deze past. Hoe dat er precies uit gaat zien is nog niet duidelijk. ‘Maar ik wil wel dat studenten minstens eens in het gebouw zijn geweest.’
VU blijft selecteren
Met de overstap wijkt de opleiding af van de geneeskundeopleiding van de VU die haar selectieprocedure behoudt. Volgens de VU bevordert die huidige manier van selecteren ook de diversiteit in de studentenpopulatie. Dat betekent dat er binnen het Amsterdam UMC twee geneeskundeopleidingen zullen zijn met elk een andere toelating.
Dat hoeft geen probleem te zijn, volgens Geerlings: ‘We zijn al gewend aan twee universiteiten binnen Amsterdam UMC. Het is ook juist mooi dat studenten in Amsterdam kunnen kiezen.’ Of de UvA-studie dan niet veel populairder wordt? ‘Dat valt wel mee,’ denkt Geerlings. ‘Er zullen ook juist studenten zijn die denken dat ze meer kans maken via selectie dan via loting.’
Landelijke trend
De Rijksuniversiteit Groningen en de Radboud Universiteit stapte in collegejaar 2025-2026 gelijk over naar ongewogen loting. Bij de Radboud Universiteit geldt nog wel een minimale inspanningstoets in de vorm van twee e-learningsmodules. Andere geneeskundeopleidingen zijn nog in dubio of kiezen voor een mengvorm van selectie en loting. De kans dat meer opleidingen overstappen is aanwezig. Geerlings: ‘Iedereen is hier mee bezig.’
