Nederlands-Israëlische socioloog: ‘Deze oorlog is ook een propagandoorlog’
Voor de Nederlands-Israëlische politiek socioloog Hilla Dayan, verbonden aan het Amsterdam University College (AUC), is het momenteel een ‘ellendige tijd’. Al jaren bekritiseert ze de Israëlische regering. ‘Deze oorlog wordt niet alleen gevoerd met soldaten en raketten: het is ook een propagandaoorlog.’
Twee weken na de aanval van Hamas op Israël zijn de gemoederen nog altijd niet bedaard. Elke dag komen er nieuwe gruwelijkheden voorbij. Hilla Dayan, politiek socioloog aan het AUC en geboren en getogen in Israël, volgt alles wat er in haar thuisland gebeurt op de voet.
Dayan is een van de oprichters van Gate48, een platform voor Israëliërs in Nederland die kritisch staaan tegenover de Israëlische regering. Ook richtte ze Academy for Equality op, een organisatie die zich inzet voor ‘democratisering, gelijkheid en toegang tot hoger onderwijs voor alle gemeenschappen in Israël’.
Hoe zijn de afgelopen dagen voor u geweest?
‘Elke dag is zwaar en heftig. Er komt zoveel informatie op ons allemaal af. Ik probeer rust in mijn hoofd te krijgen, maar ik heb zorgen om mijn familie. Ik spreek ze heel vaak, meerdere keren per dag. Het is een ellendige tijd. Elke dag voelt als een eeuwigheid. En wie weet wat de volgende dag zal brengen.’
Vorige week moesten sommige Joodse scholen beveiligd worden. De Universiteit Leiden sloot een gebouw uit veiligheidsoverwegingen. De oorlog reikt ver. Hoe is het momenteel om Israëliër te zijn?
‘Allereerst: ik ben al twintig jaar in Nederland. Gate48 - en ik ook - vindt de huidige oorlog desastreus en de steun van Europa en Nederland erg eenzijdig op het moment. De Israëlische regering stuurt bewust aan op escaleren, om zo de macht te behouden.’
‘In Israël zijn zóveel mensen zó boos op de Israëlische regering, maar hier in Europa hoor ik dit niet. Dat begrijp ik niet. Europeanen moeten zich bewust zijn van hoe extreem de Israëlische regering is, hoe die het leven van zijn eigen burgers negeert, hoe de regering alle deals voor staakt-het-vuren of gevangenenruil terzijde heeft gelegd.’
‘Binnen de Joods gemeenschap is er veel boosheid en veel verdriet. Mensen zijn bang, en dat begrijp ik ook wel. Maar soms wordt de angst ook aangewakkerd door al het nieuws en propaganda die nu de ronde doen. Want de oorlog wordt niet alleen gevoerd met soldaten en raketten: het is ook een propagandaoorlog. Elke zijde probeert zijn eigen beelden, verhalen en narratieven te laten zien via internet. Wij van Gate48 zijn trouwens evengoed onderdeel van deze narratieve oorlog. Ons doel is om kritiek te leveren op de catastrofale acties en koers van de regering in Israël.’
Bent u bang?
‘Niet voor mijzelf, wel voor mijn familie. Ik wil geloven dat niemand burgerslachtoffers wil, geen Israëliër, geen Palestijn geen Europeaan. Tot nu toe ben ik relatief beschermd geweest van boze reacties van buitenaf. Weinig narigheden, gelukkig, en veel, mooie lieve boodschappen. In het verleden was dat wel anders, onze kritische stem is niet de populairste stem. Israëli’s in het buitenland zijn vaak nog banger dan Israëli’s binnen Israël zelf. Ze zijn gehersenspoeld door alle hasbara, het Hebreeuwse woord voor propaganda, en worden soms zelfs actief gevraagd de Israëlische regering te steunen. Ik was tegen deze regering vanaf het eerste moment en ik wil mensen eraan herinneren dat deze regering desastreus is: voor het leven van zijn eigen burgers, laat staan voor de Palestijnen in de Gazastrook.’
Hoe is de sfeer op de UvA momenteel?
‘Ik ben er niet, ik zit in Frankrijk voor mijn onderzoek, maar ik hoor van velen dat het erg gespannen is. Terwijl ik overspoeld word door alle fijne reacties, wat hartverwarmend is, geldt datzelfde niet voor mijn Palestijnse collega’s en vrienden: zij krijgen niet dezelfde steun en dat doet me zeer. Ook binnen onze progressieve universiteit worden Palestijnen vaak alleen gezien als slachtoffers of daders, niet als mensen zoals wij.’
Er zijn demonstraties voor zowel de Israëlische als de Palestijnse zaak, waaronder bijvoorbeeld een brief die deze week naar het UvA-bestuur ging. Hoe kunnen we verdere polarisatie voorkomen en zorgen dat we niet lijnrecht tegenover elkaar komen te staan?
‘Het is mijns inziens niet ingewikkeld om oorlogsmisdaden oorlogsmisdaden te noemen, los van de identiteit van de aanvallers. Daarnaast hebben mensen het recht bij elkaar te komen, zich te organiseren, samen te zijn en de pijn te voelen.’
‘In Israël zijn er Joodse en Palestijnse burgers die samenwerken. Er zijn initiatieven om elkaar te beschermen en maatschappelijk steun aan getroffen gemeenschappen te geven. Daar is het samenzijn tussen Israëli’s en Palestijnen is geen droom, geen abstract concept: het is de dagelijkse realiteit. Wij kunnen hier in Nederland het voorbeeld van deze activisten volgen.’
Wat zou de rol van de UvA hierin moeten zijn? Hoe kijkt u naar het statement van het College van Bestuur?
‘Het is goed dat er op de universiteit initiatieven worden genomen en verschillende stemmen worden gehoord. Ik ben momenteel dus in Frankrijk, maar hier zijn pro-Palestijnse demonstraties en zelfs universiteitsbijeenkomsten als reactie op de situatie verboden. Ik ben bang dat wij op de Nederlandse universiteiten, waar we op dit moment gelukkig een dergelijk democratisch beleid hebben, dezelfde repressie kunnen zien. Zeker op de universiteiten is vrijheid van meningsuiting heel belangrijk. Op de UvA heerst een relatief open sfeer, maar de intolerantie voor sommige woorden is nu heel hoog. We moeten proberen dat wat te verminderen.’
‘Het is een onderdeel van de propagandaoorlog om statements te poneren. Iedereen is gevoelig voor elk woord wat wordt gezegd. Het is bijna onmogelijk een genuanceerd en menselijk standpunt in te nemen. Wij van Gate48, wij als medewerkers van de UvA roepen op dit moment op tot de-escalatie. Boze uitspraken en harde oordelen zijn niet wat we nu nodig hebben. We moeten ons concentreren op de boodschap het geweld te beëindigen en de medeplichtigheid van Europa door het eenzijdig belichten van het conflict te bekritiseren. De focus moet liggen op het terugbrengen van de gegijzelden en burgers door Hamas en het stoppen van de Israëlische wraakoorlog in Gaza. Wij vechten hier in Nederland over woorden, wie heeft wat gezegd met welke betekenis: dat helpt niet.’
‘Natuurlijk moeten we het dringend hebben over de oorlog, over de dekolonisatie, over de rechten van Palestijnen en hun onhoudbare situatie. Ik zeg met opzet niet dat we op zoek moeten naar een oplossing, want dat is te ver weg op dit moment. We vragen de Israëlische regering: wat gaan jullie doen? Gaza tot een hel bombarderen, en dan? Wat denk je dat de dagen erna gaan brengen? We vragen van Europa dit gevaar niet te negeren, ook voor haar eigen belang.’
