Folia bestaat dit najaar 75 jaar. De redactie blikt dagelijks met een (deel van een) artikel of video letterlijk terug op elk van die jaren en telt zo af naar 13 oktober, de dag dat ‘het mededelingenblad voor de civitas’ precies 75 jaar bestaat. Vandaag deel 71: 24 januari 2019.
De rechtenhoogleraar die vorig jaar ontslag nam na een onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag is meerdere hiërarchisch ongelijkwaardige relaties aangegaan met vrouwelijke studenten en vrouwelijk personeel op de faculteit. Dit gebeurde in een periode van tien tot vijftien jaar. Ook was sprake van manipulatief gedrag, zo melden bronnen.
De rechtenhoogleraar, die ongeveer twintig jaar aan de UvA werkte, nam vorig jaar ontslag wegens een onderzoek waaruit bleek dat sprake was van grensoverschrijdend gedrag. Gedurende langere periode zou een gevoel van onveiligheid hebben geheerst op de betrokken afdeling, zo schreef de UvA in een persbericht. Na meldingen in de zomer van vorig jaar besloot de faculteit de hoogleraar op non-actief te stellen.
Uit gesprekken met ingewijden blijkt nu dat zeker tien tot vijftien jaar sprake was van machtsmisbruik binnen de afdeling. De hoogleraar is in die periode meerdere hiërarchisch ongelijkwaardige relaties aangegaan met vrouwelijke studenten en vrouwelijke universiteitswerknemers en vertoonde manipulatief gedrag. ‘Achteraf bleek dat er een onveilige sfeer heeft geheerst,’ zegt hoogleraar Evert Verhulp (arbeidsrecht), die lange tijd leiding gaf aan de afdeling waaraan de vertrokken hoogleraar verbonden was. ‘Als ik met kennis van nu terugkijk op de zaak, kan ik alleen maar zeggen dat de faculteit terecht heeft opgetreden.’
Andere ingewijden, die alleen onder toezegging van anonimiteit met Folia in gesprek willen, beschrijven de hoogleraar als iemand met ‘hoogstaande academische kwaliteiten’ en tegelijkertijd als ‘heel manipulatief’. Hij flirtte veel, maakte ‘foute’ opmerkingen en oefende graag invloed uit op anderen. ‘Ik denk dat hij het niet eens altijd bewust doet, maar dat zijn grenzen oprecht anders zijn,’ licht iemand toe. Een acht voor een nacht, zeiden studenten gekscherend. ‘Zoiets is niet goed voor de vakgroep. Als je hem ergens op aansprak was je snel uitgepraat: een goede discussie over gedrag was niet echt mogelijk. En hoeveel kun je zeggen als ondergeschikte? Daarnaast was onze groep telkens anders van samenstelling: mensen met tijdelijke contracten kwamen en gingen weer en dan komen zaken minder makkelijk aan de oppervlakte.’
Het lastige, zegt iedereen, is dat incidenten veelal geheim blijven. Zo vertelden sommige vrouwen achteraf dat ze zich medeverantwoordelijk voelden, zegt Verhulp. ‘Je hebt contact, je doet leuk mee, en voor je het weet lig je met hem in bed. Dat schuldgevoel is lastig en leidt ertoe dat mensen niets meer zeggen.’ Hij zegt ‘buikpijn’ te hebben gehad van de zaak. ‘Ik vroeg me af of ik het had kunnen zien, of ik naïef was geweest.’
Geheimhouding
De faculteit heeft in verband met de vertrouwelijkheid van de zaak besloten om naast het persbericht geen details over de incidenten naar buiten te brengen. Daarbij hebben de hoogleraar en de faculteit een geheimhoudingsverklaring getekend, wat ook inhoudt dat ze niets over de inhoud van het rapport van onderzoeksbureau Bezemer Kuijper & Schubad kunnen zeggen. Ingewijden stellen dat de UvA ‘doortastend’ heeft gehandeld door deze maatregelen te nemen, maar zien ook een probleem in het gebrek aan inhoudelijke toelichting. ‘Deze meneer kan nu doen alsof er niets ernstigs gebeurd is,’ zeggen diverse bronnen daarover. ‘Je kunt je afvragen wat dat voor de slachtoffers betekent. Ik hoop dat de faculteit daarvan geleerd heeft en dat ze het nooit meer op deze manier zullen doen.’
Daarnaast zeggen collega’s dat het hun vakgroep in een kwaad daglicht heeft gesteld: door dit ‘vage bericht’ kon het lijken het alsof zij een ‘gestoorde vakgroep’ waren. ‘Mensen konden makkelijk denken dat deze man verantwoordelijk was voor een hele hoop rotzooi op de afdeling, en dat hij daarom werd weggestuurd.’
Dit is een deel van het artikel ‘Machtsmisbruik van vertrokken rechtenhoogleraar duurde tien tot vijftien jaar’, door Sterre van der Hee en Henk Strikkers. Folia.nl, 24-1-2019.