Tropische temperaturen in Amsterdam, hoe houdt de stad haar hoofd koel?
De start van het academisch jaar gaat deze week gepaard met tropische temperaturen. Hoe uitzonderlijk is dat? En hoe weerbaar is Amsterdam eigenlijk tegen deze temperaturen? Folia vroeg het aan universitair hoofddocent klimaatbestendige steden Mendel Giezen. ‘Klimaatverandering gaat leiden tot meer van dit soort weken.’
Deze week heeft Nederland te maken met extreem hoge temperaturen. Amsterdam telt temperaturen van ruim boven de 25 graden en op woensdag zelfs boven de 31 graden. Is er sprake van een warmterecord? ‘Ik gebruik liever het woord dieptepunt, want warmterecord is iets te positief,’ zegt onderzoeker Mendel. ‘Het is wat dat betreft een extreem jaar waarbij niet alleen de lucht warmer is, maar ook de zeewatertemperatuur waardoor de ijskappen nog harder zijn gesmolten dan normaal.’
Hoe uitzonderlijk is zo’n tropische week in september eigenlijk? Volgens Giezen is het nog maar de vraag of het überhaupt een uitzonderlijk jaar is of dat het een versnelling van klimaatverandering is. ‘Maar dat er vaker extreme natte- en droogteperiodes komen is wel duidelijk.’ Daarnaast refereert hij naar grafieken waarbij de temperatuur structureel aan het toenemen is. ‘Overal op de wereld wordt nu steeds duidelijker wat de gevolgen van klimaatverandering zijn.’ Volgens de Europese klimaatdienst Copernicus was 2023 de heetste zomer ooit gemeten.
Hitte-eiland
Ook de stad ondervindt de gevolgen van stijgende temperaturen. ‘Steden zoals Amsterdam hebben last van het hitte-eilandeffect. Dat wil zeggen dat de temperatuur in stedelijke gebieden gemiddeld hoger ligt dan het omliggende landelijke gebied,’ aldus Giezen. Een van de redenen hiervoor is het gebruik van materialen in de stad zoals asfalt, of andere donkere materialen. Deze absorberen namelijk zonnestraling waardoor het materiaal opwarmt en daarmee de stad.
Volgens Giezen zit de oplossing in vergroening. ‘De gemeente Amsterdam zet in op vergroening. De combinatie van bomen en water zijn het meest effectief voor verkoeling van de stad, gezien de verdamping van water uit grachten en van planten. Een mogelijkheid is ook om gedempte grachten in Amsterdam opnieuw te openen. Daarnaast zorgt vergroening ook voor een extra buffer tegen wateroverlast tijdens natte periodes. Te veel water infiltreert als het ware in het groen en blijft daar hangen. Daardoor wordt het riool minder belast,’ aldus Giezen.
Tenslotte heeft Giezen nog tips om koel te blijven met het warme weer. ‘Zoek het groen op. Ga bijvoorbeeld naar het Amsterdamse Bos, of zoek een fijne plek aan de gracht onder een boom. Drink voldoende. Én let ook op de ouderen onder ons,’ benadrukt Giezen. ‘Ouderen hebben het extra zwaar tijdens warme periodes, gezien hun verhoogde kans op uitdroging.’
