Bestuursvoorzitter Ten Dam ziet meer intolerantie op UvA dan haar lief is
UvA-bestuursvoorzitter Geert ten Dam pleit in haar openingsrede voor tolerantie op de universiteit. ‘De ruimte voor het open debat moet zo groot mogelijk zijn, met het voorbehoud dat academici hun verantwoordelijkheden koesteren.’
Nieuwe ronde, nieuwe kansen; het studiejaar kan weer beginnen aan de UvA. Maar wel met een duidelijke boodschap vooraf van de bestuursvoorzitter: ‘Niemand heeft op voorhand gelijk, dus we moeten bereid zijn naar elkaar te luisteren.’ Al helemaal aan een universiteit, stelt Geert ten Dam tegenover de ruim honderd aanwezige UvA-academici in de Oude Lutherse Kerk.
Een universiteit is immers, in de woorden van Ten Dam, ‘bij uitstek de plek voor de confrontatie met feiten en meningen die schuren of zelfs tegen de borst stuiten.’ En juist hier aan de UvA, ging het de afgelopen jaren ‘meer dan ons lief is’ mis, illustreert ze in haar openingsrede.
‘Wanted’ poster
Ze somt een aantal dieptepunten op, waaronder de oproep van activisten om de Canadese psycholoog Jordan Peterson de toegang tot de universiteit te weigeren vanwege zijn opvattingen over genderidentiteit, klimaat en feminisme. Die dateert alweer van 2018, maar is nog springlevend in het collectieve geheugen van het UvA-bestuur. ‘Als college zijn en waren wij van mening dat elke studievereniging de vrijheid heeft haar eigen gasten te kiezen, mits die persoon de grenzen van de democratische rechtsstaat respecteert.’
Peterson kwam uiteindelijk toch naar de universiteit; Jeroen van der Veer daarentegen, niet. De oud-topman van Shell zag zijn hoofd dit jaar onder een door studenten gemaakte ‘Wanted’ poster afgebeeld, waarna hij besloot zijn bezoek aan de UvA af te blazen. ‘Iemand het spreken onmogelijk maken, hem zelfs bedreigen en juichen als hij zich terugtrekt: het kan absoluut niet,’ aldus Ten Dam in haar speech.
Fossiele industrie
En dan is er nog het meest recente voorbeeld van intolerantie: de halsstarrigheid waarmee een aantal (lang niet alle) studenten en medewerkers volgens Ten Dam weigeren om een gezamenlijke discussie te voeren over samenwerking met de fossiele industrie, laat staan om nader tot elkaar te komen. Geen open houding, geen wil om naar de ander te luisteren. Het baart haar zorgen.
‘Intolerantie gaat hand in hand met polarisatie en knaagt aan de wortels van onze democratische samenleving. Het staat haaks op onze academische mores, in het bijzonder op onze academische vrijheid en op een respectvolle bejegening van elkaar.’
‘Omarm het ongemak’
Hoe daarmee om te gaan? ‘De ruimte voor het open debat moet zo groot mogelijk zijn, met het voorbehoud dat academici hun verantwoordelijkheden koesteren,’ vindt Ten Dam. ‘Denk aan respect, luisteren, argumenteren – en aan tegenspraak niet alleen dulden, maar ook opzoeken.’ Of zoals burgemeester Femke Halsema het later op de avond poneert: ‘Omarm het ongemak’ – een citaat dat ze ontleent aan schrijver Adriaan van Dis.
Het ‘pleidooi voor tolerantie; bovenal in eigen huis’ van Ten Dam wordt met een daverend applaus ontvangen, en opgevolgd door een warm, muzikaal intermezzo van het UvA-orkest J.Pzn Sweelinck en later een loepzuiver optreden van het Studentenkoor Amsterdam. Andermaal blijkt dat muziek verzoent en (verschillende) mensen samenbrengt. Nu de UvA nog, zal Ten Dam aan het eind van haar speech gedacht hebben: ‘Daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor.’
