Folia telt af | Jankarel Gevers over het ontbreken van het ‘wij-gevoel’
Folia bestaat komend najaar 75 jaar. De redactie blikt dagelijks met een (deel van een) artikel of video letterlijk terug op elk van die jaren en telt zo af naar 13 oktober, de dag dat ‘het mededelingenblad voor de civitas’ precies 75 jaar bestaat. Vandaag deel 40: 2 september 1988.
‘Universiteiten zijn niet in de samenleving gezet om een beetje achteraan te dollen, maar om de voorhoede te vormen. En als je hier binnenkomt moet je dat kunnen zien.’ Volgens Jankarel Gevers,sinds een half jaar collegevoorzitter van de UvA, moet een universiteit niet louter een instelling voor studie en onderzoek zijn, maar een centrum waar studenten kunnen werken en aan cultuur en sport doen. ‘Iemand die een Amerikaanse universiteit binnenstapt heeft het idee: ik kom hier bij iets leuks binnen. Een universiteit is daar een wat joliger organisatie. Er gebeuren leuke dingen, zonder dat iedereen daar dik over doet en zijn titels op zijn visitekaartje laat drukken. Wat wij in de Nederlandse cultuur slecht kunnen – en dat hebben we waarschijnlijk van de Duitsers geërfd – is differentiëren binnen de instelling. Als het iets anders is dan wetenschap, dan moet het van ons ook meteen maar ergens anders heen. Sport, eten, kunst, dat moet dan allemaal maar in aparte stichting. Dat maakt een universiteit een wat dood ding, als je niet oppast.’
Gevers loopt nu zes maanden rond aan de UvA. Zijn verwachtingen over wat hij zou aantreffen blijken grotendeels bevestigd. ‘Het is eigenlijk wel wat ik had verwacht, zowel naar de positieve als de minder positieve kanten. Wat echte buitenstaanders zou opvallen, is dat de gebreken van Amsterdam helemaal niet zitten waar iedereen denkt. We hebben hier geen lastig bestuur, of lastiger dan elders. We hebben geen universiteitsraad waar niet mee te werken valt. Dat is mythevorming.
Wat we wel hebben is een nogal ver doorgeschoten bureaucratisering, een neiging ons vast te klampen aan zeer gedetailleerde regels. Ik denk vaak: als we onze eigen regelingen van [minister] Deetman kregen zou het huis te klein zijn. Ik vind het Maagdenhuis een kolos die een open communicatie met de faculteiten verhindert. Maar dat idee had ik ook al hoor, dat de UvA teveel los zand is. Er is aan de oppervlakte heel weinig wij-gevoel. Als je aan de universiteit komt, denk ik dat iedereen wel zegt: blijf er met je tengels vanaf. Maar zo aan onszelf overgelaten is het teveel los zand. Daar moeten we wat aan doen.’
Profilering
‘Ik vind dat profilering nodig is om onze politieke geloofwaardigheid op te krikken. Vroeger sprak het vanzelf dat de universiteit aanwezig was in de samenleving en dat de belastingbetaler daar geld, vrij veel geld zelfs, voor over had en daar ook in zekere mate trots op was. Dat moet hersteld worden, in plaats van het imago van universiteiten als grote potverteerders.
Ik vind het krediet van de universiteiten bij parlementariërs en in de publieke opinie nu schrikbarend laag. Dat begint haast op anti-intellectualisme te lijken. Vergeleken met het hbo is het echt schrijnend. Wat dat betreft hebben we terrein terug te winnen.
Volgens mij lukt dat niet op de manier van de VSNU, door voortdurend te roepen dat we weer een meevaller uit de belastingsfeer nodig hebben. Je moet gewoon zeer stringent aan je eigen prestaties werken, en weer zo vanzelfsprekend en onmisbaar worden dat niemand je als organisatie ook maar ter discussie stelt.’
Fragment uit het artikel ‘Een goede organisatie verkeert in een permanenente staat van reorganiatie’, door Sjoerd de Jong. Folia, 02-09-1988.
