Folia telt af | Op zoek naar seksueel contact: cruisen in Amsterdam
Folia bestaat komend najaar 75 jaar. De redactie blikt dagelijks met een (deel van een) artikel of video letterlijk terug op elk van die jaren en telt zo af naar 13 oktober, de dag dat ‘het mededelingenblad voor de civitas’ precies 75 jaar bestaat. Vandaag deel 45: 19 maart 1993.
In homo-jargon staat ‘cruising’ voor het doorkruisen van de stad. Op zoek naar seksueel contact, nadat de blikken elkaar hebben gekruist. Het van oorsprong Nederlandse woord uit de zeventiende eeuw ging met de emigranten mee naar het Nieuwe Land. In de jaren vijftig namen Amerikaanse toeristen het tot ‘cruisen’ verbasterde kruisen weer mee terug naar Amsterdam. In deze stad zetten Melanie Maatman (22) en Sander Meijer (28) van UvA’s Planologisch-Demografisch Instituut vorige maand een punt achter hun studie met hun onderzoek naar de relatie tussen overheid en cruisers. Het is de eerste keer dat cruisers en overheid samen onder de loep worden gelegd.
Openlijk homo
Dé cruiser bestaat niet. Het is een ouderwets idee dat vooral brave huisvaders met drie kinderen aan het cruisen deden. Cruisers zijn toch heren die van de stijgende lijn van hun levens willen uitkomen. Maatman: ‘Dat dacht ik ook, maar het klopt niet. Het zijn niet altijd mensen die er tussen een zakenlunch en de volgende vergadering even tussenuit gaan. Het cruiserspubliek blijkt een dwarsdoorsnede van de mannelijke bevolking in Nederland te zijn. De meesten zijn openlijk homo en slechts een klein deel is getrouwd.’
Oeverlanden
Niets nieuws onder de zon voor Meijer. Als geregeld bezoeker van de Oeverlanden kent hij het cruisersvolk. Hij noemt zichzelf geen cruiser maar ziet met genoegen de parade aantrekkelijke mannen aan zich voorbij gaan. Volgens hem schuilt het aangename van de Oeverlanden in de combinatie van homorecreatie en het ware cruisen. Het gerucht dat er ook een cruise-baan voor vrouwen zou bestaan hebben beide planologen niet hard kunnen maken. Cruisen is en blijft een typische mannenzaak.
Na een fanatieke lobby wisten Maatman en Meijer de provincie Noord-Holland, de gemeente Amsterdam en enkele stadsdeelraden over te halen het onderzoek te financieren. De opdracht luidde: hoe kan een overheid de cruisegebieden goed beheren? Vorige week overhandigden zij hun gedetailleerde rapport Cruising als ruimteclaim aan de Amsterdamse wethouder Jeroen Saris van ruimtelijke ordening en homo-emancipatiebeleid. Maatman en Meijer wilden zich in eerste instantie beperken tot de omgeving van de Nieuwe Meer, de Oeverlanden.
Kijken, kijken, kijken
Het doornemen van de bestaande literatuur was snel gedaan. Op wat sociologisch onderzoek na, was helemaal niets over het onderwerp gepubliceerd. Hun volgende stap was meer inzicht te krijgen in het daadwerkelijke cruisen. Dat bleek vooral een kwestie van kijken, kijken en nog eens kijken. Ze ontwikkelden een waanzinnige neus voor ontmoetingsplekken. Maatman: ‘Het gaat er niet om wat de cruisers willen, maar om het gevoerde beleid van de overheid, van de centrale stad, van de stadsdelen. De vraag was niet om wat gaat, maar wat er gebeurt.’
Dit is een fragment uit het artikel ‘Een kruistocht voor cruising in Amsterdam’. Folia, 19-03-1993.
