Joodse studenten voelen zich onveilig en ongewenst op de UvA
Door sterk anti-Israël sentiment en een impliciete oproep tot geweld tijdens de recente bezetting voelen Joodse studenten zich niet veilig op de UvA. ‘Als je geen pro-Palestijnse ideologie op de UvA aanhangt, krijg je het zwaar te verduren.’
De tentamens komen eraan, dus de bibliotheek is op dinsdagmiddag overladen met nietsvermoedende studenten. Onder hen de Joods-Israëlische studente Tamar Efrati (25) en haar vrienden, die druk in de weer zijn met hun bachelorscriptie voor PPLE. Tot ze vanuit de hal op REC-ABCD lawaai horen opdoemen. Uitstekend moment voor een pauze, denken ze. Even kijken wat er aan de hand is, misschien een koffietje halen.
In de vide ontluikt zich dan algauw een chaotisch tafereel. Mensen met gekleurde bivakmutsen paraderen door de hal; een joelende menigte schreeuwt opruiende leuzen; UvA-bestuurder Jan Lintsen wordt uitgescholden en aan de balustrade hangt een levensgrote vlag met daarop de tekst: ‘Cut ties with Israeli colonisers. Free Palestine’. Het is een beangstigend gezicht, zeggen meerdere studenten tegen Folia, zo middenin een universiteitshal.
Intifada
De aankomst van Efrati, die in werkgroepen niet onder stoelen of banken schuift dat ze Joods-Israëlisch is en elke dag haar Maĝeen Davied – haar Davidster – als ketting om haar nek draagt, gaat niet onopgemerkt onder een aantal aanwezigen in de hal. ‘Iemand met een bikvakmuts op maakte me opeens uit voor “vuile zionist”,’ vertelt ze. ‘Niemand greep in of riep deze persoon tot de orde.’
Als ze later het woord ‘intifada’ – Arabisch voor ‘opstand’ – hoort vallen weten zij en haar (Joodse) vrienden genoeg: tijd om het pand te verlaten. Efrati: ‘Het voelde heel onveilig om daar rond te lopen. Je kunt het gesprek niet aangaan, dus je gaat maar vluchten. Iedereen van mijn vriendengroep is weggegaan.’
Ze is geschokt. Een dag na de bezetting stuurt ze zowel een mail naar de diversity officer van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid als naar de centrale diversity officer van de UvA, Machiel Keestra. Ze verwoordt haar gevoelens en legt uit dat ‘Intifada’ in de collectieve herinnering van de Israëliers verwijst naar een serie van terroristische aanslagen, waarin mensen hun familie en vrienden hebben verloren. ‘Dus als Israëliërs dat horen, voelen ze zich onveilig,’ maakt Efrati duidelijk. ‘Ik denk dat veel studenten zich daar niet van bewust zijn.’
Ze vraagt om een gesprek met de diversity officers – een functie die is opgericht om inclusie en diversiteit te bevorderen – en de organisatoren van de bezetting: Amsterdam Autonomous Coalition en UvARebellion. Een reactie blijft uit. Tot grote onvrede van Efrati: ‘Het is een beladen onderwerp en daarom zouden we juist het gesprek moeten aangaan. Daarvoor zijn we op de universiteit: om ideeën uit te wisselen.’
‘Gebrainwashd door Israël’
Het is niet de eerste keer dat Efrati zich ongehoord of ronduit ongewenst voelt op de UvA. Toen ze een kritische vraag stelde over de geopolitieke situatie in het Midden-Oosten tijdens een college van het Amsterdam Centre for Middle Eastern Studies (ACMES), zei de docent tegen haar: ‘Je bent gebrainwashd door de Israëlische regering.’ Efrati: ‘Het was niet alsof ik daar met een groepje de les aan het verstoren was. Iedereen om mij heen was anti-Israël, of wist er niet zoveel vanaf. Kennelijk mag je niet meer een kritisch debat aangaan op een respectvolle manier.’
Ze vertelt dat ze ook weleens heeft meegemaakt dat een professor van het vak Politieke Verantwoordelijkheid de wereldwijde BDS-beweging aan het promoten was. Deze beweging pleit volgens NOS voor economische druk op Israël, om zo de ‘bezetting van Palestijnse gebieden te beëindigen.’ Een meerderheid van het Duitse parlement bestempelt de beweging als antisemitisch. Efrati durfde niet met hem in discussie te gaan. ‘De docent beoordeelt je cijfer. Dus je denkt toch: ik houd mijn mond maar.’
Onverschillige houding UvA
Ook een UvA-rechtenstudent van Joodse afkomst – die graag anoniem wil blijven vanwege mogelijke repercussies – is enorm geschrokken van het anti-Isräelische sentiment tijdens de bezetting. Hij heeft een brief – in handen van Folia – naar de UvA gestuurd, waarin hij aangeeft zich niet veilig te voelen op de UvA.
Zo zou hij het liefst met een kippah – keppel – op willen studeren maar durft hij deze niet te dragen op Roeterseiland. ‘Als je geen pro-Palestijnse ideologie aanhangt, krijg je het zwaar te verduren op de UvA,’ schrijft hij in de brief. ‘Ik wil niet eens weten wat er zou zijn gebeurd als ik mijn kippah nog droeg en langs deze menigte demonstranten was gelopen.’
Hij hekelt de onverschillige houding van de UvA na de bezetting. ‘Een oproep tot een Intifada, inclusief de boycotposters, is een politieke en gewelddadige actie die gericht is op het aanwakkeren van conflict en het bevorderen van geweld,’ legt hij in de brief uit. ‘Maar tot nu toe is er niets naar buiten gekomen vanuit de UvA, geen statement van afkeuring, helemaal niets.’
‘Iedereen zou zich veilig moeten voelen, en de universiteit zou een fijne plek moeten zijn, ongeacht afkomst, seksuele voorkeur, politieke voorkeur of gender, schrijft hij. Het lijkt er echter op dat de UvA een oogje dichtknijpt als het om het Israëlisch-Palestijns conflict gaat, aldus de rechtenstudent.
De Universiteit van Amsterdam steunt de oproep tot een boycot van Israël of Israëlische instituten niet. Internationale samenwerking tussen universiteiten, maar ook van individuele wetenschappers zijn een fundament binnen de academische wereld en een onderdeel van de academische vrijheid; dergelijke banden worden in de regel alleen verbroken in het geval van internationale sancties, zoals recent in het geval van Rusland.
Open debat
Uiteraard is de universiteit een plek met vele meningen, ruimte voor debat, ruimte om geconfronteerd te worden met andere opinies en ook ruimte om te demonstreren. Daarbij mogen echter geen grenzen worden overschreden.
Beveiliging opgeschroefd
Een woordvoerder van de UvA laat in reactie op dit artikel weten dat de universiteit direct na de demonstratie verschillende mails ontvangen heeft van bezorgde en geschokte Joodse medewerkers en organisaties. Daarop is volgens de woordvoerder persoonlijk, maar niet publiekelijk, geantwoord.
‘Ook wij waren geschrokken door de spandoeken met oproep tot boycot en de spreekkoren waarin werd opgeroepen tot een intifada,’ zegt de woordvoerder. ‘Dat Joodse studenten zich door een impliciete oproep tot geweld (Intifada revolution, Palestina free, from the river to the sea) niet veilig voelen begrijpen wij volkomen, en betreuren wij zeer. De universiteit moet een plek zijn waar niemand zich – zoals uit deze interviews blijkt – schroomt te kleden zoals hij of zij wenst, of niet uit durft te komen voor zijn of haar religie of identiteit.’
De UvA heeft nu de beveiliging opgedragen ‘extra alert te zijn op uitingen - verbaal en bijvoorbeeld op spandoeken - die kwetsend zijn of een onveilig gevoel geven voor studenten of medewerkers’.
De naam van de anonieme rechtenstudent in dit artikel is bekend bij de redactie.
