UvA-politicologen over internationaliseringsplannen Dijkgraaf: ‘De pleuris is uitgebroken'
De opleidingsdirecteur van politicologie voorziet grote problemen als het voorstel van onderwijsminister Robbert Dijkgraaf doorgaat. Dijkgraaf overweegt bepaalde bachelors een maximum te geven van een derde van de vakken in het Engels. ‘Onder internationale collega’s is de pleuris uitgebroken.’
Bij de opleiding politicologie is de eerste berichtgeving over het voornemen van onderwijsminister Robbert Dijkgraaf ingeslagen als een bom. ‘Dijkgraaf heeft dit onzalige proefballonnetje opgelaten en sindsdien is hij stil, maar onder internationale collega’s hier is de pleuris uitgebroken,’ aldus Armèn Hakhverdian, opleidingsdirecteur van de bachelor politicologie aan de UvA.
Ook de UvA zelf is bezorgd over de aankondiging van de minister. De universiteit vreest ‘een stapeling van maatregelen, noodknoppen, uitvoeringslasten en bijsturing’. Veel is echter ook nog onduidelijk, constateert de UvA in een persbericht.
Wat is eraan de hand? Minister Dijkgraaf leek vorige week tijdens een debat met de Tweede Kamer voor te sorteren op een wetsvoorstel, dat bacheloropleidingen verplicht om tweederde van de vakken in het Nederlands aan te bieden. Slechts een derde – twintig van de zestig studiepunten, uitgaande van één studiejaar – zou dan in het Engels gegeven mogen worden.
Anderstalig onderwijs zal nog wel mogelijk blijven, mits daar goede redenen voor zijn. Maar wat die redenen precies zijn, is nog onbekend. Dijkgraaf, die geen fervente tegenstander van internationalisering is, denkt dat de onderwijsinstellingen daar zelf het beste inzicht in zullen hebben. Met het voorstel – dat nog allerminst uitgekristalliseerd is – wil de minister vooral de schadelijke neveneffecten van internationalisering tegengaan. Denk aan de enorme (werk)druk voor docenten en de druk op de woningmarkt.
Politicologie
Maar welk gevolgen heeft zijn eventuele wetsvoorstel voor een internationaal georiënteerde UvA-opleiding als politicologie, maar niet alleen politicologie. Hakhverdian voorziet enorme, nadelige gevolgen voor zijn opleiding als het volgens hem ‘desastreuze en rampzalige’ plan van de minister doorgang vindt.
Waren er zes jaar geleden nog slechts 645 studenten die de bachelor politicologie volgden, dit jaar waren dat er al 1549. Een steeds groter deel van de studentenpopulatie bij politicologie komt uit het buitenland: 59 procent in 2023 tegenover een luttele 20 procent in 2017.
Volgens Hakhverdian zou de internationale studentenpopulatie door de maatregel van Dijkgraaf niet alleen teruglopen, maar zelfs zo goed als verdwijnen. ‘Die instroom klapt volledig in. Als wij een derde van de opleiding in het Engels geven en twee derde van de opleiding in het Nederlands, dan komt er geen enkele internationale student meer. We zouden dan van zo’n vijfhonderd eerstejaars terugvallen naar het niveau van vóór de internationalisering. Dat lag zo rond de 150.’
Met alle gevolgen van dien voor de financiering vanuit de overheid, die ten slotte afhankelijk is van het studentenaantal. Het gevolg? ‘Bezuinigingen op een schaal die we voor generaties niet hebben gezien,’ zegt Hakhverdian op alarmerende toon. ‘Dit heeft niets meer met reguleren te maken, dit is de kraan volledig dichtdraaien.’
Selecteren aan de poort
Zijn voorstel: geef universiteiten decentrale beleidsinstrumenten, waarmee ze de internationalisering zelf in goede banen kunnen leiden. ‘Wij willen al jaren binnen onze Engelstalige track – opgericht vanwege de internationalisering – een numerus fixus hanteren. Dan kunnen we aan de poort selecteren, terwijl we de tweetalige track volledig open en toegankelijk houden.
Maar daar luistert Den Haag niet naar, stelt Hakhverdian. ‘In Den Haag is er een duidelijke meerderheid tegen internationalisering. Daar moeten we als opleidingen en universiteit een inhoudelijk weerwoord tegen blijven hebben.’
Andere lidstaten zouden meer Engelstalig onderwijs moeten aanbieden om internationale studenten te trekken, schrijft Dijkgraaf aan de Europese Commissie (EC). Hij hoopt op meer ‘balans’. De ongebreidelde groei van de internationale studenten in Nederland leidt tot zorgen over de bekostiging van onderwijs, teruglopende toegankelijkheid voor Nederlandse studenten en een tekort aan studentenhuisvesting. Dat constateert Dijkgraaf in een position paper.
Een deel van de oplossing ligt volgens hem in Europa. Sommige landen zouden best behoefte hebben aan internationale studenten, maar bieden weinig Engelstalig onderwijs aan. Hij hoopt dat ze dat aanpassen en zo populaire landen als Nederland kunnen ontlasten. (HOP)
Dat ook de minister er niet voor terugdeinst om rigoureuze maatregelen te nemen in een poging de toenemende internationalisering in het hoger onderwijs een halt toe te roepen, is voor Hakhverdian een onaangename verrassing. ‘Juist minister Dijkgraaf, een internationaal vermaarde topwetenschapper, zou eigenlijk pal moeten staan voor de universiteiten. Ik had meer van hem verwacht.’
Kwalitatief beter
‘Wat ook zo dubbel is aan zijn maatregel,’ vervolgt hij, ‘is dat het ministerie de afgelopen jaren op allerlei manieren geprobeerd heeft de internationalisering te stimuleren. Daar sta ik volledig achter: onze opleiding is hierdoor enorm verrijkt en óók Nederlandse studenten profiteren hiervan.’
Maar de internationalisering betekende volgens Hakhverdian wel dat er bij verschillende opleidingen allerlei mensen zijn aangenomen, om de groeiende studentenpopulatie aan te kunnen. ‘Als dat nu moet worden teruggedraaid, gaan opleidingen in zwaar weer belanden.’ Sterker nog: ‘Het zal een regelrechte ramp worden voor een groot aantal opleidingen. Ik kan het niet anders verwoorden.’
