Folia telt af | Grote zorgen over weinige tijd voor beoefenen wetenschap

Materieel hebben wij het veel beter dan onze voorgangers in oude China. Zij moesten in een reis vol gevaren en ontberingen hun onmetelijk grote land doorkruisen op zoek naar leerlingen. “Van hen af die mij als geschenk een pakje gedroogd vlees brachten, heb ik nog nooit iemand niet onderwezen”, zei Confucius met betrekking tot zijn eigen leefwijze.
 
Bij ons ligt dat heel anders. De overheid zorgt voor onze pakjes vlees en ook aan leerlingen is er geen gebrek. Overvloed zelfs. De stroom van studenten, die de poort van de universiteit binnenkomt, zwelt nog steeds aan en stelt de universitaire gemeenschap voor steeds grotere problemen.
 
Gelukkig is sinds het einde van de oorlog de staf aan onze universiteit aanzienlijk uitgebreid en het moet gezegd worden dat in de meeste gevallen de overheid een open oog had voor de noden van het zuivere onderwijs. Dank zij de inspanning van allen is daardoor dit formele onderwijs althans goed op peil gebleven. Tot nu toe …
 
Veel meer somber moet ons oordeel luiden over de positie van het wetenschappelijk onderzoek aan de universiteit, waarbij we ons zullen beperken tot dat in de B-vakken.
 
Volgens een grove schatting is de research in deze vakken na de oorlog ongeveer vertienvoudigd. Heden ten dage nemen zo’n drie millioen mensen op aarde deel aan onderzoek en ontwikkeling. Men sta even stil bij dit enorme aantal! De research is tot aan alles overheersende maatschappelijke kracht geworden. Dit maakt dat de student in onze vakken veel eerder tot de research moet worden gebracht dan vroeger en dat onderwijs en onderzoek meer en meer geïntegreerd moeten worden. Bovendien moet er voor gezorgd worden dat de docent voldoende tijd overhoudt voor eigen wetenschappelijk werk, daar anders zijn onderwijs in snel tempo steriel wordt. Hoe is echter de praktijk? De grote taken op de gebieden van onderwijs, leiding geven en administratie maken vaak dat er voor research wanhopig weinig tijd overblijft.
 
De Wet op Wetenschappelijk Onderwijs schrijft voor dat aan een universiteit naast het geven van onderwijs ook de wetenschap beoefend moet worden. Het is echter zo, dat de autoriteiten dit artikel vrijwel negeren en de research verre achterstellen bij het onderwijs. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om een assistent aan te trekken voor research alleen. Bij de mogelijkheid tot vrijstelling van militaire dienst is de situatie al volkomen analoog en zo zou men door kunnen gaan.
 
Het zou misschien een interessante psychologische studie zijn om het verzet van de regent, bewust of onbewust, tegen het wetenschappelijk onderzoek te analyseren. Voorlopig houd ik het op beperktheid en kortzichtigheid: men heeft geen besef van wat elders op dit gebied wordt verricht en men redeneert dat zuiver onderzoek kostbaar is en geen direct gewin oplevert.
 
[…]
 
Door: prof. J. Popken, uit ‘Somber perspectief in B-faculteiten’