Folia telt af | ‘De student is maatschappelijk niet volwassen’
Folia bestaat komend najaar 75 jaar. De redactie blikt dagelijks met een (deel van een) artikel of video letterlijk terug op elk van die jaren en telt zo af naar 13 oktober, de dag dat ‘het mededelingenblad voor de civitas’ precies 75 jaar bestaat. Vandaag deel 15: 13 oktober 1962.
Toespraak van prof. A. D. de groot tot de eerste jaars:
“Vecht u in bij de Alma Mater, zij voedt wel maar koestert niet.”
Dit indringende advies was vervat in de rede van prof. dr. A. D. de Groot, hoogleraar in de psychologie aan de universiteit van Amsterdam, getiteld ,,Studeren”, welke gehouden werd op de oriënteringsmiddag, die maandag 1 oktober in de aula (Lutherse kerk aan het Spui) ten behoeve van eerstejaars studenten was georganiseerd.
Sprekend over de veel geprezen studievrijheid stelde prof. De Groot, dat de universiteit in de regeling van de studie a.h.w. te kennen geeft, dat zij de studenten als volwassenen, onafhankelijk en zelfstandig wenst te beschouwen.
Dat is stellig mooi, aldus prof. De Groot, maar de medaille heeft hij of zij een ernstige keerzijde. De student is maatschappelijk niet volwassen. Hij kan niet op de door hem geen staat vaak volkomen alleen. Hij moet op gewenste wijze en op het door hem gewenste niveau in zijn eigen onderhoud voorzien. Ook krijgt de student al studerende de leeftijd om te trouwen; maar dit probleem is niet op de toch nog steeds meest gewenste wijze op te lossen, nl. pas te trouwen als men in zijn eigen onderhoud kan voorzien. En dit is niet een kwestie van een paar studiejaren maar van een lange substantiële periode in het leven van de meeste studenten. Studeren betekent: uitstel van de sociale inschakeling, een verlengde jeugd en veelal een verlaat huwelijk en dat is voor heel veel studenten.
Daarbij komt dat de praktijk van het studeren bepaald niet alleen bestaat uit een fascinerend avontuur van het verstand. Men noemt studeren voor een tentamen ook wel werken, maar het is geen werken in de sociale zin van het woord, want het is niet echt produktief. Om dit werk n. zit niemand verlegen, met moet dit alleen voor zichzelf, de maatschappij zegt niet dankje voor alle geïnvesteerde tijd en energie.
Door het ontbreken van de sociale wisselwerking kan dit op den duur niet bevredigend zijn. Voor de maatschappij is de student een buitenstaander. Hij kan er in deze situatie makkelijk aan gaan twijfelen of hij eigenlijk wel wat waard is en of het allemaal wel ergens voor dient. Van deze zijde bekeken is de studievrijheid een zeer dubieuze zaak. Zij betekent immers dat de universiteit niets aan de student gelegen laat liggen. Uit een oogpunt van sociale wisselwerking is de hooggeroemde studievrijheid eigenlijk volstrekte onverbondenheid van de universiteit met haar studenten; zij steekt geen hand uit als het mis gaat. Prof. De Groot zou de studievrijheid niet geheel willen afschaffen, maar het drastisch willen beperken.
Dit is een fragment uit het stuk ‘Alma Mater voedt wel, maar koestert niet’ van 13 oktober 1962.
