.jpg)
Wat betekent de winst van BBB voor het klimaatbeleid in Nederland?
Handel nu, of het zal te laat zijn. Dat is de boodschap van het zesde en laatste IPCC-rapport van het klimaatbureau van de Verenigde Naties dat deze week verscheen. Wat betekent de enorme verkiezingswinst van BBB, die kritisch tegenover het huidige stikstofbeleid staat, voor het klimaatbeleid in Nederland? ‘De BBB kan juist een positieve invloed hebben, als ze maar niet gepositioneerd worden als de tegenstanders.’
.jpg)
Om de klimaatdoelen te halen moet nog een tandje bij, dat onderstreept het zesde rapport van klimaatbureau IPCC. Het kabinet ligt bij lange na niet op schema om de klimaatdoelen voor 2030 te halen, berekende het Plan Bureau voor de Leefomgeving afgelopen oktober. Wat betekent de winst van BoerBurgerBeweging (BBB) bij de provinciale verkiezingen en de waterschapsverkiezingen voor de klimaatdoelen in Nederland?
Dat de BBB nu als winnaar uit de bus is gekomen, hoeft helemaal geen slecht nieuws te zijn voor het klimaatbeleid, zegt John Grin, hoogleraar Public Policy and Governance aan de UvA. ‘Sterker nog, de BBB kan juist een positieve invloed hebben, als ze maar niet gepositioneerd worden als de tegenstanders. Want dan worden ze ook de tegenstander. Tot nu toe zeggen ze, klimaat moet worden opgelost, maar doe het op een aantrekkelijke manier.’
Ook Bart Verheggen, docent bij AUC en klimaatspecialist bij RTL Nieuws denkt dat de winst van BBB nog wel eens positieve effecten kan hebben. ‘In eerste instantie was ik sceptisch, de BBB staat niet bekend om haar klimaatdoelen. Maar qua achterban zijn er overeenkomsten met Extinction Rebellion. Afgelopen zondag hoorde ik Urgenda-oprichter Marjan Minnesma in Buitenhof. Zij zag overeenkomsten tussen de wensen van BBB-stemmers en klimaatactivisten: beide groepen voelen zich in de steek gelaten door de politiek. Daar heeft ze een punt.’
Draagvlak
Volgens Grin zou de BBB de energietransitie kunnen versnellen, door maatschappelijk draagvlak te creëren. De twee standpunten over het klimaat in het verkiezingsprogramma van BBB zijn lang zo gek nog niet, vindt Grin. Ten eerste wil de partij geen zonnepanelen in buitengebieden zolang er nog lege daken en terreinen beschikbaar zijn. ‘Uit cijfers van Urgenda blijkt dat 93 procent van de daken van huizen en bedrijven nog onbenut zijn voor zonnepanelen. Dus daar heeft de BBB een punt.’
Daarnaast pleit de BBB voor meer groen in de steden voor recreatie en ontspanning van de stadsbewoners. Goed voor het klimaat en minder hoge temperaturen in de volle en drukke stad. ‘Ook daar hebben ze gelijk in. Zo’n standpunt kan enorm helpen om de klimaattransitie meer draagvlak te geven.’ Deze plannen zijn natuurlijk niet afdoende om klimaatverandering snel genoeg tegen te gaan. ‘Daarnaast moeten andere partijen natuurlijk met andere klimaatvoorstellen komen die aantrekkelijk en aanvaardbaar zijn. Ik zie geen aanleiding dat de BBB klimaatplannen zal tegenwerken.’
Handboek van wetenschapsontkenning
BBB zal klimaatverandering in ieder geval niet ontkennen, concludeert Grin uit het verkiezingsprogramma. Wat nog niet wil zeggen dat ze het ook erkennen, nuanceert Verheggen. ‘Caroline van der Plas zegt weliswaar dat ze het stikstofprobleem niet ontkent, maar ze gebruikt wel degelijk tactieken die we kennen uit het handboek van wetenschapsontkenning. Zo zei ze in een Kamerdebat bijvoorbeeld dat ze stikstofmaatregelen pas accepteert als volstrekt duidelijk is welke koe van welk bedrijf welke stikstof uitstoot en op welk plantje in welk natuurgebied dat neerdaalt. Dat is een typisch voorbeeld van onmogelijke verwachtingen scheppen van de wetenschap.’
BBB zou kunnen helpen om klimaatplannen uit te voeren die rekening houden met de leefbaarheid van de samenleving, denkt Grin. ‘Dat lijkt me iets te optimistisch, klimaatmaatregelen zullen niet altijd de leefbaarheid van de samenleving op korte termijn ten goede komen. Maar op zichzelf genomen kan het geen kwaad wat meer vanuit de ‘gewone’ mensen te denken. De politiek trekt zich al te lang weinig aan van wat er onder grote groepen leeft, denk aan de toeslagenaffaire.’
Elektrische auto’s zouden niet langer gesubsidieerd moeten worden, maar door de overheid verplicht moeten worden, aldus Grin. Op die manier wordt de prijs vanzelf lager door de concurrentie tussen bedrijven en worden auto’s voor iedereen beschikbaar. Daar sluit ook Verheggen zich bij aan. ‘Het is ontzettend belangrijk dat de lasten gelijk verdeeld worden bij de energietransitie. Daarnaast moet de overheid de bevolking ook meenemen in de urgentie van klimaatverandering. Als mensen begrijpen wat er op het spel staat, dan zullen ze ook eerder de maatregelen accepteren. Dat vereist een overheid die een visie durft neer te zetten, dat ontbreekt nu.’
Waterschappen
De gevolgen van klimaatverandering gaan ook een steeds belangrijkere rol spelen in de waterschappen. Verheggen: ‘Door klimaatverandering zal het risico op overstromingen alleen maar toenemen. Daarnaast krijgen we nu ook vaker te maken met droogte.’
Een cruciaal punt bij de waterschappen is het bodemwaterpeil. Verheggen: ‘Laag waterpeil in veengebieden zorgt ervoor dat veen oxideert met bodemdaling, CO2-uitstoot, verdroging en vermindering van drinkwater tot gevolg. Terwijl de boeren het waterpeil graag laag houden om het land te kunnen bewerken. Daar staan de idealen van de BBB vrij lijnrecht tegenover natuur, klimaatdoelen en drinkwater.’
De standpunten van BBB verschillen sterk tussen de verschillende waterschappen, concludeert Grin. ‘BBB is in het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht erg open en vooruitstrevend. Daar zijn ze zich bewust van alle dilemma’s van het bodemwaterpeil en staan ze open voor het gesprek. Terwijl ze in Waterschap Limburg juist erg terughoudend zijn. Daar willen ze geen extra buffers voor wateropslag maken of aanpassingen doen in de landbouw maken, maar leggen ze de nadruk op dijken en maatregelen stroomopwaarts in België en Duitsland.’ Daarnaast zijn de standpunten ook nog behoorlijk onderontwikkeld, aldus Grin. ‘Dat is een van de grote nadelen van jonge politieke partijen. Kennelijk hebben ze voor deze verkiezingen de prioriteit gegeven aan de provincies.’
