Dertigduizend euro studieschuld aflossen? Het kan!
In het boek Fuck die studieschuld neemt auteur en oud-student Maaike Wind de lezer mee in haar studentenleven en alle goede en slechte keuzes die zij maakte voor haar portemonnee.
In de inleiding van het boek, stelt de auteur dat haar manier van het aflossen van een studieschuld niet per se dé manier is. Volgens haar gaat de discussie over studieschulden in Nederland vaak alleen over langzaam aflossen of de lage rente op studieschulden. ‘Een studieschuld is meer dan een simpele rekensom,’ zegt Wind. ‘Het gaat ook over psychologie en persoonlijkheden van mensen.’ Ze wil met haar verhaal vooral laten zien dat snel(ler) aflossen ook een optie is. Vooral voor mensen ‘die behoorlijk van hun studieschuld balen’. Ze hoopt lezers met haar boek te motiveren om de regie te nemen over hun eigen financiële leven en hun eigen financiële pad te kiezen.
Eenenvijftigduizend
Voordat Wind beschrijft hoe zij de financiële strategie vond die bij haar past, beginnen we bij het begin. De studententijd waarin ze haar studieschuld van eenenvijftigduizend euro opbouwde. Het verhaal is vlot en persoonlijk geschreven. Soms voelt het meer als een (nogal eenzijdig) gesprek met een vriendin op de bank dan als een serieus boek over studieschuld. De situaties die ze beschrijft zullen voor veel studenten herkenbaar zijn: het zwichten voor eten bestellen met vrienden, niet inloggen op de site van DUO om te kijken hoe hoog je schuld is opgelopen, en het gebrek aan kennis waardoor je de schulden in duikt.
Budgetteringsplan
Ze gebruikt het voorbeeld van een budgetteringsplan dat haar moeder hanteert om te bepalen waar ze haar geld aan uit geeft. Ook Wind stelt zo’n plan op, maar dan voor haar studentenleven. In het eerste jaar houdt ze zich er nog streng aan, maar naarmate haar studententijd vordert en haar prioriteiten verschuiven maakt ze steeds minder gebruik van haar plan. Met zulke menselijke anekdotes neemt Wind de lezer op een begrijpelijke manier mee in haar leven als jonge student.
Wind beschrijft hoe ze als student een slecht beeld had van de langetermijngevolgen van haar leengedrag. Ze hoorde namelijk overal dat ‘een studieschuld de beste schuld is die je maar kan hebben.’ Wind komt hier veelvuldig op terug. Ze vertelt dat het rationeel gezien inderdaad een fijne schuld is om te hebben, misschien wel de fijnste. Wind benadrukt vooral hoe het überhaupt hebben van een schuld toch een psychologische last meedraagt. Het hebben van die schuld beperkt het gevoel van persoonlijke vrijheid, in ieder geval voor haar. Wind kaart aan dat betere voorlichting vanaf de middelbare school belangrijk is, niet alleen over het aangaan van een studielening, maar überhaupt over het omgaan met geld. Hiermee wil ze niet haar eigen verantwoordelijkheid ontlopen; ze probeert vooral het onderliggende maatschappelijk probleem te belichten zodat studenten na haar niet onvoorbereid in dezelfde valkuilen stappen.
Haar eigen studententijd, eerst studeerde ze culturele antropologie en daarna journalistiek, komt minder aan bod dan verwacht. De nadruk ligt vooral op het omgaan met een studieschuld die je al hebt. Wind begeleidt je door de levensfases na haar studie waarin ze worstelde met het hebben van de studieschuld. Vooral schaamte en onrust spelen hier een grote rol.
Haar boek had niet in een veel relevantere tijd kunnen verschijnen, ook al had Wind een schuld van vóór het leenstelsel. De hoeveelheid studieschulden is sinds de invoering van het leenstelsel in 2015 verdubbeld van ongeveer dertien miljard naar zesentwintig miljard euro. Volgens Nibud directeur Arjan Vliegenthart leidt dit tot meer ongelijkheid onder studenten.
Komisch
Fuck die studieschuld is een komisch boek dat (oud-)studenten via Winds persoonlijke verhaal de handvatten aanreikt om met hun studieschuld aan de slag te gaan. Haar stijl, waarin ze veel spreektaal combineert met Engelse leenwoorden, zorgt ervoor dat het boek vlot wegleest. De methode is overtuigend, en je wilt eigenlijk meteen zelf aan de slag met budgetteren. Wind gebruikt de app YNAB, de afkorting van ‘you need a budget’. In de app voeg je toe hoeveel je verdient en dit verdeel je over verschillende ‘potjes’, bijvoorbeeld boodschappen. Zo bepaal je waar je hoeveel aan uitgeeft.
De methode klinkt overtuigend en je wilt eigenlijk meteen zelf aan de slag met budgetteren, wat volgens Wind nog leuk kan zijn ook, gezien de ondertitel van het boek: Maak met plezier een einde aan je schuld. Concretere uitleg over het gebruik van de methode of alternatieve manieren van budgetteren zouden wel handig zijn. Het zou bijvoorbeeld handig zijn om duidelijk te lezen hoe Wind precies meer bespaart op haar boodschappen. Uiteindelijk lijkt het niet veel uit te maken hoe je precies je studieschuld aflost. Het belangrijkste is dat je ermee aan de slag gaat en inzicht krijgt in wat voor jou werkt.
Maaike Wind, Fuck die studieschuld. Maak met plezier een einde aan je schuld (Amsterdam, 2022), 160 pagina’s. ISBN 9789047016458. Prijs €17,50.
