Ervaringen van een zwarte UvA-student: ‘Mijn basisschooljuf gaf me al vmbo-advies’
De UvA wil meer studenten van kleur aantrekken, maar hoe is het om als zwarte student aan de UvA te studeren? UvA-student Seyna Diop (22, pedagogische wetenschappen) vertelt over haar ervaringenDit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de afdeling Diversiteit en Inclusie van pedagogische & onderwijswetenschappen. Lees een langere versie hier. en over de Black Achievement Month in oktober. ‘Toen ik een zwarte docent kreeg, realiseerde ik me voor het eerst dat zo’n functie ook voor mij haalbaar zou kunnen zijn.’
Seyna, wie ben je en wat doe je?
‘Ik ben Seyna Diop en ik zit in mijn derde jaar van de bachelor pedagogische wetenschappen. Ook werk ik als student-assistent bij de onderwijsbalie van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Ik ben geboren en getogen in Amsterdam-Centrum, tegenwoordig woon ik op mezelf in Amsterdam-Zuid. Mijn moeder is (etnisch) Nederlandse en mijn vader is Senegalees, ik ben met beide ouders opgegroeid en heb beide culturen meegekregen in mijn opvoeding. Mijn vader is een jaar geleden overleden, maar ik voel mij nog steeds heel verbonden met de Senegalese cultuur.’
Wat zijn jouw ervaringen als het gaat om representatie op de UvA?
‘Ik heb tot nu toe maar van één zwarte docent les gehad. Dat was een verrassende ervaring, ik had nog nooit een zwarte hoogleraar gezien. Het maakte me duidelijk hoe belangrijk het is dat je je als student kunt identificeren met jouw docenten. Ik kon me voor het eerst (sinds ik aan de UvA studeer) inbeelden om in de toekomst op eenzelfde positie te staan. Die gedachte komt minder snel in je op als je geen docenten met jouw of een soortgelijke culturele achtergrond om je heen ziet. Ik ben trots op mijn eigen doorzettingsvermogen waardoor ik het red in een systeem dat niet altijd openstaat voor (zwarte) vrouwen.’
Hoe merk je dat, dat het systeem daar niet altijd voor openstaat?
‘Op de basisschool wilde mijn juf mij een vmbo-kader-advies geven, terwijl de rest van mijn klasgenoten havo/vwo-adviezen kregen. Uiteindelijk scoorde ik op mijn Cito-eindtoets op havoniveau en ging ik de havo doen. Dit ging mij zo goed af dat meerdere keren aan mij is gevraagd of ik vwo wilde doen.
Mijn basisschooljuf onderschatte mij en dat is helaas een ervaring die veel zwarte jongeren meemaken. Hier kwam ik achter door in gesprek te gaan met andere zwarte jongeren en hun ervaringen rondom schooladvies, maar ook door de documentaire Ik alleen in de klas die ik in 2017 heb gezien, waarin een groep jongeren de racistische ervaringen uit hun schoolcarrière deelt. Een aanrader, ook omdat je je als niet-zwart persoon in de jongeren kunt inleven. Ik ben een doorzetter, maar als ik op de UvA rondloop of in mijn collegezaal zit vind ik het jammer om bijna niemand te zien die op mij lijkt.’
Er is tegelijkertijd heel veel aandacht voor diversiteit en inclusie op universiteiten. Denk aan de Diversity Officers, mentorprogramma’s voor etnische minderheden, diversiteitsnota’s.
‘Ja, ik had voor dit interview eerlijk gezegd nog nooit van die initiatieven gehoord. Ik denk dus dat het belangrijk is deze kant van de UvA meer te laten zien, bijvoorbeeld tijdens open dagen, werkgroepen, in de Intreeweek en met posters op de campus. Diversiteit is zó belangrijk – zo heb ik altijd het gevoel dat ik me qua taal, gedrag en kleding moet aanpassen in een kamer met witte mensen, iets wat ook wel racial codeswitching wordt genoemd. Sommige witte studenten hebben nog nooit stilgestaan bij etnische diversiteit. Daarnaast zijn er ook wel studenten die het wel zien, zoals een witte collega van mij, die vanuit zichzelf begon over hoe ‘wit’ zij de UvA vindt en hoe ongemakkelijk zij zich daarbij kan voelen.’
Wat zou nog meer kunnen helpen op het gebied van diversiteit, denk jij?
‘Er zou meer voorlichting door studenten met verschillende culturele achtergronden gegeven kunnen worden op middelbare scholen, en specifiek op scholen waar de meerderheid van de leerlingen een niet-westerse achtergrond heeft. Hierdoor kunnen middelbare scholieren zich identificeren met UvA-studenten. Ten tweede zou meer reclame gemaakt kunnen worden voor de programma’s die de UvA nu al aanbiedt rondom etnische diversiteit. Ten derde zou de UvA expliciet kunnen stilstaan bij maanden zoals Black History Month en Black Achievement Month. Zo zou er tijdens die maanden bepaalde discussies, symposia en activiteiten kunnen plaatsvinden, georganiseerd vanuit de UvA. Op die manier zou ik mij als zwarte student van de UvA meer gezien voelen.
Ook zou de UvA docenten en onderzoekers met een diverse etnische achtergrond meer naar voren kunnen laten treden, of in het zonnetje kunnen zetten, zodat potentiële studenten zich kunnen identificeren met UvA- docenten met een verschillende etnische achtergrond.’
Tijdens Black Achievement Month worden uitzonderlijke talenten van mensen met een Afrikaanse achtergrond in de spotlights gezet. De gehele maand waren er verschillende events waar je naartoe kon gaan, zoals theatervoorstellingen, beeldende kunst exposities, films, en dansvoorstellingen. Deze events vonden plaats in Almere, Amsterdam, Den Haag, Leiden, Utrecht, Rotterdam en Middelburg. Daarnaast bestond ook ruimte voor maatschappelijk debat en discussie. Verder worden elk jaar verschillende awards uitgedeeld. Black Achievement Month is een soortgelijke viering als Black History Month, die wordt gevierd in meerdere landen/regio’s (de Verenigde Staten, Canada, Engeland en het Caribisch gebied).
In oktober was het Black Achievement Month. Dat is belangrijk voor je, zeg je. Waarom?
‘Ik vind het mooi dat het bestaat. Zelf ben ik opgegroeid in een familie uit de kunstwereld. Zo is mijn opa directeur geweest van het Tropenmuseum en het Van Abbemuseum. Hierdoor ben ik van jongs af aan met allerlei verschillende vormen van kunst in aanraking gekomen. Ook was het onderwerp etnisch diversiteit al vroeg in mijn jeugd een gespreksonderwerp. Zo’n rijke culturele opvoeding op het gebied van kunst en cultuur (van onder andere zwarte artiesten) krijgt niet iedereen mee, dus ik vind het mooi en belangrijk dat Black Achievement Month bestaat.
Tijdens Black Achievement Month ligt de nadruk op de prestaties van zwarte mensen en positieve kanten van onze geschiedenis, in plaats van op vaak terugkerende thema’s zoals slavernij en/of slachtofferschap in bijvoorbeeld de politiek of in het onderwijscurriculum. Zwarte mensen kunnen ook succesvol zijn, uit ‘Black culture’ kunnen ook positieve lessen gehaald worden en zwarte mensen zijn ook intelligent. Black Achievement Month laat zien dat zwarte mensen veel meer te bieden hebben dan soms wordt gedacht.’
